نکته تفسیری صفحه ۳۹۲: یک ویژگی ممتاز: همه‏ی ما انسانها در هر قوم و قبیله ای که باشیم و در هر عصر و زمانی که زندگی کنیم، در بسیاری از ویژگی ها با هم اشتراک داریم و مانند یکدیگر هستیم. یکی از این ویژگی ها، «میل به انتقام گیری و نشان دادن عکس العمل مشابه در برابر یک رفتار بد» است. بدون شک هر انسانی از رفتار بد دیگران ناراحت می شود و ناخودآگاه تصمیم به مقابله‏ به مثل می گیرد. اسلام نیز به این خصلت ذاتی انسان ها توجّه نموده و قانون مهم «قصاص» را وضع کرده و آن را یکی از حقوق انسان ها برشمرده است. پیامبر اسلام امّا که بهترین و زیباترین برنامه‏ی زندگی را برای بشـریّت آورده، فراتر از دستورهای معمولِ ادیان گذشته، توصیه هایی دقیق تر و ظریف تر آورده که به آن ها «مکارم اخلاقی» گفته می شود؛ توصیه هایی که از رفتار و اخلاق معمول بالاتر است و انسان ها را به قلّه های بزرگواری می رساند و گوهر انسانیّت آن ها را هویدا می کند. در روایت معروفی از آن حضرت می خوانیم: «اِنَّما بُعِثتُ لاُتِمّمَ مَکارِمَ الاَخلاق.» ؛ یعنی یکی از مهم ترین اهداف بعثت من به پیامبری، کامل کردن مکارم اخلاقی است. یکی از نمونه های روشن مکارم اخلاقی، «پاسخ دادن بدی با نیکی» است؛ یعنی صرف نظر کردن از حق انتقام و مقابله‏ به مثل؛ و فراتر از آن، خوبی کردن به کسی که به ما بدی کرده است. البتّه عمل به این توصیه در ابتدا بسیار سخت و دشوار به نظر می رسد؛ امّا تأثیر آن در دل و جان افراد، تأثیری وصف‏ناشدنی است. در آیه‏ی 34 سوره‏ی فصّلت می خوانیم: «نیکی و بدی یکسان نیست. بدی را با بهترین شیوه دفع کن؛ که با این برخورد زیبا، ناگاه کسی که میان تو و او دشمنی است، [همانند] دوستی نزدیک و صمیمی می شود.» پیشوایان ما همگی دارای این ویژگی بودند. در تاریخ می خوانیم که روزی امام حسن مجتبی علیه السلام در حالی که بر مرکبی سوار بود، با پیرمردی که از شام ـ پایتخت بنی¬امیه ـ آمده بود، روبه رو شد. آن شخص تا توانست، به امام دشنام و ناسزا گفت؛ امّا امام هیچ سخنی نگفت و گذاشت سخنان او تمام شود. سپس با تبسّم به آن مرد رو کرد و فرمود: ای پیرمرد، گمان می کنم که در این شهر غریب باشی و برایت اشتباهی پیش آمده است. اگر از ما کمک بخواهی، کمکت می کنیم، و اگر چیزی طلب کنی، به تو می دهیم. اگر از ما راهنمایی بخواهی، راهنمایی ات می کنیم، و اگر بخواهی که صبر و تحمّل کنیم، چنین خواهیم کرد. اگر گرسنه باشی، سیرت می کنیم، و اگر لباس نداشته باشی، به تو لباس می دهیم. اگر محتاج باشی، به تو پول می دهیم، و اگر [از وطنت] رانده شده باشی، به تو جا و پناه می دهیم. اگر درخواستی داری، آن را برمی آوریم، و اگر بخواهی مهمان ما شوی، تا وقت رفتنت از تو پذیرایی می کنیم؛ زیرا ما خانه ای بزرگ و ثروتی زیاد داریم. مرد شامی با شنیدن این سخنان، بی اختیار به گریه افتاد و به امامت آن حضرت گواهی داد. سپس گفت: پیش از آن که تو را ملاقات کنم، تو و پدرت، منفورترین افراد نزد من بودید، و اکنون، محبوب ترین افراد هستید. پیامبر گرامی ما چه زیبا فرموده است: «آیا شما را از بهترین اخلاق در دنیا و آخرت آگاه کنم؟ با کسی که با تو قطع رابطه کرده، رابطه برقرار کن، و به کسی که تو را محروم کرده، [از دارایی ات] ببخش، و از کسی که به تو ستم کرده، درگذر.» 🕊👇 @Montazranmahdi_313