نکته تفسیری صفحه ۵۵۱
قول بی عمل:
فردی را در نظر بگیرید که پیوسته دیگران را به نظافت و پاکیزگی توصیه می کند؛ ولی خودش آلوده و کثیف است. یا شخصی که به شما وعده می دهد که در مشکلات به یاری شما می شتابد؛ ولی در سختی ها خبری از او نیست. یا فردی که پیوسته از مضرّات دخانیات صحبت می کند و خودش سیگار میکشد! هر انسان عاقل و آزادهای، با دیدن چنین افرادی، احساس ناخوشایندی پیدا می کند و از سخنان توخالی و بی مغز آنان بدش می آید. حقیقت این است که میان سخن گفتن و عمل کردن، فاصله ی زیادی وجود دارد، و گذر از مرحله ی سخن و رسیدن به مرحله ی عمل، نیازمند عزم و اراده ی والایی است. خداوند نیز از کسانی که در مرحله ی سخن می مانند و به مرحله ی عمل نمی رسند، ناخشنود است و در آیه ی 3 این سوره به روشنی بیان فرموده که از چنین افرادی «نفرت» دارد! خدای بزرگ، در آیات دیگری از قرآن نیز به این نکته اشاره فرموده است؛ مثلاً در آیه ی 44 سوره ی بقره می فرماید: آیا مردم را به خوبی فرمان می دهید و خودتان را فراموش کرده اید؛ در حالی که شما کتاب آسمانیتان را می خوانید؟ آیا عقلتان را به کار نمی گیرید؟[1] به طور کلّی از آموزه های دین اسلام فهمیده می شود که دانشمند حقیقی از نظر خدا، کسیست که گفتار و رفتارش با یکدیگر همخوان باشد، و رفتارش گفتارش را تأیید کند. از این رو پیشوایان معصوم دین نیز بر هماهنگی بین سخن و عمل تأکید فراوانی کرده اند.
در حدیثی از امام صادق علیه السلام می خوانیم:
«منظور [خدا] از دانشمندان، کسانی است که رفتارشان گفتارشان را تأیید می کند، و کسی که رفتارش گفتارش را تأیید نکند، عالم نیست.»[2]
در آیات بعدی نیز میبینیم که خداوند کسانی را می ستاید که بر سر عهدی که با خدا بر سر جنگ و پیکار با دشمنان او بسته اند، می مانند و همچون سدّی فولادین جهاد می کنند، و از کسانی که در ظاهر به پیامبران زمانشان ایمان آورده بودند و به فرمان آنها عمل نمی کردند، به بدی یاد می کند، آری، حقیقت این است که اسلام، دین عمل و تلاش است، و نه دین سخنرانی و شعار، و شعار و سخنرانی اسلام نیز بی شک نوعی تلاش و کوشش است. نمونه ی روشن این نکته، زندگی پیشوای نخست ما امام علی علیه السلام است. اگر آن بزرگمرد تاریخ، از جنگ و جهاد سخن می گفت، خود نیز در صف اول پیکار با دشمنان خدا بود. اگر به زهد و دوری از تجمّلگرایی تشویق می کرد، خود نیز زاهدترین مردم زمانش بود و در کمال ساده زیستی زندگی می کرد. اگر مردم را به عبادت و بندگی خدا توصیه می کرد، خودش عابدترین شخص نیز بود. اگر به انفاق و صدقه دستور می داد، انفاق های شبانه اش نیز در تاریخ ثبت شده است. و اگر شعار عدالت میداد، همه می دانستند که نزدیکترین بستگانش نیز نزد او با دیگران یکسان هستند. آری، هرچند علی علیه السلام ـ به اعتراف دوست و دشمن ـ یکی از ادیبترین و فصیح ترین مردان عرب در طول تاریخ است، بیش از آن، مرد تلاش و کوشش و عمل بود، و همین رفتار او، گفتارش را تا ابد جاودانگی بخشید.
[1] - آیه کمی آزاد ترجمه شده و در برگردان آن، از تفاسیر آلاءالرحمن و جلالین استفاده شده است.
[2] - مجمع البیان، ج8، ص636
#تلاوت‌روزانه‌یک‌صفحه‌قرآن🕊👇
#منتظران_حضرت_مهدی_عجل_الله_تعالی_فرج_الشریف
#تک_تک_اعمالمون_به_نیت_سلامتی_و_ظهور_امام_زمانمون_
@Montazranmahdi_313