*آیت‌الله رشاد در سلسله جلساتی مطرح خواهد کرد/برگزاری درس خارج فقه مهندسی ژنتیک و جنگ بیولوژیک*
صبح نو- آیت‌الله رشاد در اولین جلسه درس خارج با موضوع فقه مهندسی ژنتیک و جنگ بیولوژیک که به صورت آنلاین برگزار شد، گفت: واقعه کرونا در واقع یک مفصل تقسیم تاریخ است و جهان در شرف یک چرخش تاریخی است. تاریخ جهان، به ماقبل کرونا و مابعد کرونا تقسیم و بر اثر این فاجعه انسانی و حادثه تلخ، جهان، دیگرگون خواهد شد. این واقعه بسیاری از شوون بشری را تحت تأثیر قرار خواهد داد. چه‌بسا ساختارهای جهانی كه مورد بازنگری قرار بگیرد و پاره‌ای از اتحادیه‌ها منحل و تبدیل شود. اقتصاد جهان پس از کرونا تغییر خواهد کرد و این واقعه، حتی مباحث الهیاتی را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.
*جهان در شرف یک چرخش تاریخی است*
این واقعه تلخ و فاجعه انسانی حتی در حوزه اخلاق و سبک زندگی بشر تأثیرگذار خواهد بود و در حوزه علم، تأثیر شگرفی خواهد گذاشت. این واقعه در قلمرو نظامی‌گری و حوزه تولید سلاح نيز تأثیر خود را خواهد گذاشت؛ چنانکه در زمینه فقه هم این واقعه می‌تواند آثار و پیامدهایی داشته باشد که از جمله آنها و از ابعاد و بخش‌های پراهمیت آن، به وجود آمدن حوزه‌های جدید در فقه است. این واقعه اهل حوزه و اصحاب فقه و تفقه را به اندیشه فرو برده و آنها را متوجه موضوعاتی جدید که لازم است از نگاه شریعت به آن نگریسته و فقه آنها تولید شود، می‌کند.
*حادثه کرونا و مسوولیت کنونی حوزه*
وی ادامه داد: در چنین شرایطی و در افق آینده و عالم پساکرونا، حوزه مسوولیت‌هایی دارد که در جای خود و در زمان مناسب باید به آن پرداخت. از جمله این مسوولیت‌ها این است که به بُعد فقهی از سویی و جهت اخلاقی از
دیگر سو و به ابواب و مسائل مرتبط با این واقعه و پیامدهای این حادثه جهانی بپردازد؛ بنابراین، در حد وسع خود و بضاعت کم، به عنوان یک طلبه به این مساله و موضوع اجمالا می‌پردازیم چرا که حوزه بايد در مواجهه مناسب، معقول و منطقی با حوادث و وقایع اینچنینی پیشاهنگ و پیشتاز باشد و به گمانه‌‌زنی، آینده‌شناسی و آینده‌پژوهی مبادرت ورزیده، متناسب با نیازهایی که در شرف پدیدآمدن است، موضع بگیرد و به آن نیازها و احتیاجات بپردازد.
*راه تحول و تکامل فقه*
رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اضافه کرد: در مساله تکنولوژی بیولوژیک و به‌اصطلاح زیست‌فناوری، در روزگار ما تحت تأثیر یک فتوای ارزشمند و مترقی، اتفاق باارزشی افتاد و آن این بود که در مساله سلول‌های بنیادین که از مهم‌ترین مباحث و مسائل حوزه زیست فناوری است، چندین سال پیش این پرسش مطرح شد که آیا در حوزه سلول‌های بنیادی جایز است ورود کنیم یا جایز نیست؟ آیا ورود در این حوزه‌های مطالعاتی، در حوزه علم،
به نحوی دخالت در خلقت الهی نیست؟ بعضی چنین تصور و توهمی داشتند. در آن ایام وقتی این سوال مطرح شد، در آمریکا -زمان بوش پسر بود که به‌اصطلاح اینها مدعی‌اند مذهبی هستند- بوش گفت این اقدام یک اقدام خلاف اخلاق است چون دخالت در کار خداست و نوعی دخالت در خلقت است ولی پس از استفتائی که از رهبر معظم انقلاب شد که آیا چنین مطالعات علمی مجاز هست یا نه؟ ایشان فرمودند؛ نه، هیچ مشکلی ندارد. ایشان فتوا به حلیت و جواز داده بودند؛ البته توصیه کرده بودند که در خصوص سلول‌های بنیادین حیوانی و احیاناً نباتی فعلاً مطالعه شود. پس از آن، این کار در ایران شروع شد. نهی آقای بوش در آمریکا تأثیر منفی خودش را گذاشت. این فتوای مترقی رهبر معظم انقلاب تأثیر مثبت خودش را در ایران گذاشت؛ لذا ما الان در زمره کشورهایی هستیم که در رتبه‌های بالا و ردیف‌های اول این دانش هستیم. بخشی از دانش زیست فناوری تحت تأثیر همین فتوای مترقی و زنده، اینگونه هست.
«التعرف علی التکنولوجیا الحیویه فی‌الجمله و التلویح الی ماهیت‌ها و نطاقها و اقسام‌ها» یک محور و امر اولی است که ذیل بحث‌های مقدماتی عرض خواهیم کرد. همچنین در «الحرب البیولوجیه، التعرف علی الحرب البیولوجیه و التلویح الی نطاقها و اقسام‌ها». محور دومی که ذیل بحث‌های تمهیدی و مقدماتی مورد بحث قرار خواهیم داد، اهمیت زیست فناوری و ابعاد و میادین و ساحاتی است که زیست فناوری شامل آنها می‌شود: «اهمیه التکنولوجیه الحیویه و مجالاتها الاستراتجیه فی عهدنا الراهن». در روزگار ما زیست فناوری از یک گسترش و سعه بی‌نظیری برخوردار شده و مباحث فراوانی در ذیل این عنوان طرح می‌شود. «التکنولوجیه الحیویه» دارای ابعاد مختلف و عرصه‌های گوناگون است. علاوه بر اینکه در بخش‌هایی - بلکه همه بخش‌ها- از این مباحث هم خطرات و مخاطراتی مطرح است و دستاوردهای ارزشمندی به جهات مختلف وجود دارد. در نتیجه باید اهمیت زیست فناوری و ابعاد و عرصه‌های آن اجمالا مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
بعضی امور مقدماتی را باید مورد اشاره باید قرار بدهیم. امر نخست، مباحث مفهومی‌شناسی و مباحث مربوط به مبادی تصوریه، امر دو