قیام مسلحانه غزه و مفهوم «حملات دفاعی» در حقوق بین الملل
مجید بهستانی
همواره یکی از مطالب مناقشه برانگیز در حقوق جنگ و حقوق بین الملل تعیین متجاوز است. متجاوز کسی است که برای نخستین بار شیپور جنگ را می کشد. تا قبل از تأسیس جامعه ملل این قضیه اهمیتی نداشت و با تاسیس سازمان ملل اهمیتی دوچندان پیدا کرد. کشورها می کوشند حتی اگر شروع کننده باشند، با پرونده سازی بهانه¬هائی بیابند که تقصیر آغاز به جنگ را به طرف مقابل بچسبانند. مثال ملموس آن جنگ ایران و عراق بود که هم عراق می کوشید طرف ایرانی را مقصر جلوه دهد،و هم ایران از قبول قطعنامه های سازمان ملل سرباز می زد زیرا طرف متجاوز در آنها تعیین نشده بود.
منشور سازمان ملل متحد در عین اینکه اصل را بر عدم مشروعیت جنگها می گذارد،ولی در دو مورد برای آن استثنا قائل می شود. یکی اقدام علیه وضعیتی که صلح و امنیت به خطر افتاده باشد، و دیگری دفاع مشروع. اولی به تشخیص مقام شورای امنیت سازمان است ولی دومی با اعلام از طرف کشورها به سازمان ملل ممکن می شود.
حالا سئوال این است که تهاجم نیروهای مقاومت فلسطینی به خاک اسرائیل «توسل به زور» و از نظر حقوق بین المللی نامشروع است؟ نخست اینکه از نظر مردم فلسطین و بسیاری از مردم جهان اطلاق «خاک اسرائیل» برای آن محدوده غلط است بلکه آنجا سرزمین فلسطینی است که از سوی صهیونیستها اشغال شده است. این نبرد برای پس زدن اسرائیلی ها از خانه قدیمی خودشان انجام می گیرد. اگر چه برخی از نویسندگان در سالهای اخیر بیان کرده اند که بدلیل گذشت چندین نسل و مرور زمان، آنجا خاک اسرائیل محسوب می شود و ادعای فلسطینیان آواره به سرزمینهای دیگر یا انباشته در منطقه غزه و کرانه باختری، دیگر وجهی ندارد،ولی باید گفت به لحاظ حقوقی در این مسائل مرور زمان نقشی ندارد و ادعای فلسطینیان برای بازگشت به سرزمین اصلی محکم پابرجاست.
در همین باره،این نکته اضافه شود که جدای از فلسطینیان و مسلمانان، کشورهای غیرمسلمان و مقام سازمان ملل بارها اسرائیل را به عنوان یک اشغالگر شناسائی و محکوم کرده اند هر چند درباره محدوده سرزمینی دولت فلسطینی اختلاف نظر وجود دارد. رجوع شود به قطعنامه های متعدد شورای امنیت علیه رژیم اشغالگر از جمله 497 و 2334.
دوم اینکه، اسرائیلی ها در تمام این سالها،ماه ها و روزها علی الدوام به منطقه غزه تجاوز کرده اند. چندین جنگ به راه انداخته اند،زنان و کودکان را کشته اند،جوانان را به اسارت برده،و بعد از انتخابات دموکراتیک که به پیروزی حماس منجر شد، با یورش به غزه، بسیاری از اعضای کابینه یا مجلس فلسطینی را به اسارت بردند. در تمام این سالها ادبیات تحقیر و مرگ بود که از سوی تل آویو به سوی فلسطین نثار میشد. تهاجم کنونی فلسطینان پاسخی مشروع به انواع اقدامات نظامی اسرائیلیها علیه آنان بوده است. از این جهت،این تهاجم مسلحانه، اقدامی مشروع با عنوان «حمله تدافعی» ذیل اصل «دفاع مشروع» شناخته می شود.
https://eitaa.com/mbehestani