🌷 نکته تفسیری صفحه ۴۳۱🌷
هر کس مسئول اعمال خودش است:
بر اساس آیات قرآن، کارهای خوب و بد هر کس به خودش تعلّق دارد و مردم در برابر کارهای خود بازخواست می شوند؛ نه کارهای دیگران. در این آیه می خوانیم: «بگو: شما از گناهان ما بازخواست نمی شوید و ما نیز از کارهای شما بازخواست نخواهیم شد.» در آیه ی 134 سوره ی بقره نیز آمده است: «آن ها [ابراهیم و فرزندان و نوادگانش]، کسانی بودند که درگذشتند و کارهایشان برای خودشان است و کارهای شما برای خودتان؛ و شما از کارهای آنان بازخواست نخواهید شد.» همچنین آیه ی 164 سوره ی انعام می فرماید: «هیچ کس بار گناه شخص دیگری را به دوش نخواهد کشید.» بنا بر این حقیقت، مهم ترین دغدغه ی انسان باید اصلاح رفتار و کردار خودش باشد، و پیش از آنکه کسی به کارهای بد و عیوب مردم توجّه کند، باید رفتارِ ناپسند خود را اصلاح کند. پیشوایان معصوم ما نیز بر این نکته تأکید فراوانی کرده اند.
امیر مؤمنان علی علیه السلام می فرماید: «همّت فرد عاقل، ترک گناهان و اصلاح عیب هایش است.» همان حضرت می فرماید: «خوشا به حال کسی که توجّه به عیب هایش او را از توجّه به عیبهای مردم بازداشته است.» در روایت دیگری از آن پیشوای فرزانه می خوانیم: «هر کس در عیوب مردم دقّت کند و از آن ها بدش بیاید و آنگاه آن ها را برای خود بپسندد، احمق واقعی است.» از این رو پیشوایان ما سفارش کرده اند که هر کس باید رفتار و کردار خود را پیوسته بازرسی کرده، نقاط منفی آن را اصلاح کند. در حدیثی از امام کاظم علیه السلام می خوانیم: «از ما نیست کسی که هر روز، خویشتن را محاسبه نکند؛ بدین صورت که اگر کار خوبی کرده، از خدا بخواهد که بر توفیق او بیفزاید، و اگر کار بدی کرده، از خدا آمرزش بخواهد و به پیشگاهش توبه کند.» البتّه این توصیه ی مهم، به معنای بی تفاوتی در قبال رفتار دیگران و ترک امر به معروف و نهی از منکر نیست؛ بلکه بدین معناست که مهم ترین دغدغه ی هر کس باید سلامت خودش باشد، و توجّه به افراد بیمار نباید او را به غفلت از سلامت خود بکشاند. بنابراین، کسی می تواند به کمک بیماران دیگر بشتابد و آنان را از بیماری نجات دهد و جلوی سرایت بیماری آنان به جامعه را بگیرد که خود سالم و از بیماری دور باشد.