🔴تقوا یک نوع مصونیت است نه محدودیت!
*تأثیر متقابل تقوا و انسان در یکدیگر
از نظر نهج البلاغه،تقوا نیروئی است روحی،نیروئی مقدس و متعالی که منشاء کششها و گریزها میگردد کشش بسوی ارزشهای معنوی و فوق حیوانی و گریز از پستیها و آلودگیهای مادی.از نظر نهج البلاغه تقوا حالتی است که به روح انسان شخصیت و قدرت میدهد و آدمی را مسلط بر خویشتن و مسالک«خود» مینماید.
در نهج البلاغه در این معنی تأکید شده که تقوا حفاظ و پناهگاه است نه زنجیز و زندان محدودیت، بسپارند کسانی که میان«مصونیت» و «محدودیت» فرق نمی نهند و با نام آزادی و رهائی از قید و بند به خرابی حصار تقوا فتوا میدهند.
قدر مشترک پناهگاه و زندان«مانعیت»است. اما پناهگاه مانع خطرها است،و زندان مانع بهره برداری از موهبتها و استعدادها.اینست که علی(ع) میفرماید:« اعْلَموا عِبادَ اللَّهِ انَّ التَّقْوی دارُ حِصْنٍ عَزیزٍ، وَ الْفُجورَ دارُ حِصْنٍ ذَلیلٍ، لایَمْنَعُ اهْلَهُ وَ لا یُحْرِزُ مَنْ لَجَأَ الَیْهِ. الا وَ بِالتَّقْوی تُقْطَعُ حُمَةُ الْخَطایا»
بندگان خدا بدانید که تقوا خانه ای است از حصار و باروئی بلند و غیر قابل تسلط و بی تقوائی و هرزگی خانه ای است از حصار و باروئی پست که مانع و حافظ ساکنان خود نیست و آن کس را که به آن پناه ببرد حفظ نمیکند،همانا با نیروی تقوا؛نیش گزندهء خطاکاری بریده میشود.
علی(ع)در این بیان عالی خود نگاه و لغزش را که بجان آدمی آسیب میزند به گزنده ای از قبیل مار و عقرب تشبیه میکند و میفرماید: نیروی تقوا نیش این گزندگان را میبرد و مانع آسیب آنها میگردد علی(ع)در برخی از کلمات خود تصریح میکند که تقوا مایه اصلی آزادیها است یعنی نه تنها خود قید و بند و مانع آزادی نیست،منبع و منشأ همه آزادیها است.در خطبه 228 میفرماید:
فَانَّ تَقْوَی اللَّهِ مِفْتاحُ سَدادٍ وَ ذَخیرَةُ مَعادٍ وَ عِتْقٌ مِنْ کُلِّ مَلَکَةٍ وَ نَجاةٌ مِنْ کُلِّ هَلَکَةٍ.
همانا تقوا کلید درستی و توشهء قیامت و آزادی از هر بندگی و نجات از هر تباهی است. مطلب روشن است،تقوا به انسان آزادی معنوی میدهد،یعنی او را از اسارت و بندگی هوا و هوس آزاد میکند رشته آز و طمع و حسد و شهوت و خشم را از گردنش برمیدارد و باین ترتیب ریشه رقیتها و بردگیهای اجتماعی را که همین امور است از بین میبرد، مردمی که بنده و بردهء پول و مقام و راحت طلبی نباشند، هرگز زیر بار اسارتها و رقیتهای اجتماعی نمیروند
در میان آثار تقوا که بدان اشاره شده است از همه مهمتر دو اثر است: یکی روشن بینی و بصیرت و دیگر توانائی بر حل مشکلات و خروج از مضایق و شدائد.
ولی در پایان بحث تقوا دریغ است که از بیان اشارات لطیف نهج البلاغه درباره تعهد متقابل «انسان»و«تقوا»خودداری کنم.
در نهج البلاغه در عین اینکه اصرار شده که تقوا نوعی ضامن و وثیقه است در برابر گناه و لغزش،باین نکته توجه داده میشود که در عین حال انسان از حراست و نگهبانی خود تقوا نباید آنی غفلت ورزد. تقوا نگهبان است و انسان نگهبان تقوا و این دور محال نیست، بلکه دور جایز است. این نگهبانی متقابل از نوع نگهبانی انسان و جامه است که انسان نگهبان جامه از دزدیدن و پاره شدن است و جامه نگهبان انسان از سرما و گرما است، و چنانکه میدانیم قرآن کریم از تقوا به جامه تعبیر کرده است.و لباس التقوی ذلک خیر(اعراف،ایه ۲۷) علی علیه السلام درباره نگهبانی متقابل انسان و تقوا میفرماید:
ایْقِظوا بِها نَوْمَکُمْ وَاقْطَعوا بِها یَوْمَکُمْ وَ اشْعِروها قُلوبَکُمْ وَ ارْحَضوا بِها ذُنوبَکُمْ ... الا فَصونوها وَ تَصَوَّنوا بها(خطبه ۱۸۹)
خواب خویش را بوسیله تقوا تبدیل به بیداری کنید و وقت خود را با آن بپایان رسانید و احساس آنرا در دل خود زنده نمائید و گناهان خود را با آن بشوئید...همانا تقوا را صیانت کنید و خود را در صیانت تقوا قرار دهید.
و هم می فرماید:
اوصیکم عباد اللّه بتقوی اللّه فانها حق اللّه علیکم و الموجبة علی اللّه حقکم و ان تستعینوا علیها باللّه و تسعینوا بها علی اللّه بندگان خدا شما را سفارش می کنم بتقوا، همانا تقوی حق الهی است بر عهده شما و پدید آورندهء حقی است از شما بر خداوند،سفارش می کنم که با مدد از خدا بتقوا نائل گردید و با مدد تقوا به خدا برسید
📚سیری در نهج البلاغه ،شهید مطهری،مواعظ و حکم ۳
#تقوا_زهد_مصونیت
#رزق_معنوی
💠
@RoozieHalal 💠