وهرگاه كار زشتی كنند، (در توجيه آن) گويند: ما پدران خود را بر اين كار يافتيم و خداوند ما را به آن دستور داده است. بگو: خداوند هرگز به كارهای زشت فرمان نمیدهد. آيا چيزی را كه نمیدانيد به خدا نسبت میدهند،اين خواست خداوند بوده كه ما مشرك شديم و میپنداشتند چون خدا به آنان مهلت داده، پس يا راضی به فحشا و زشتیهای آنان است و يا به آن فرمان داده است.
در اين آيه، آنها ابتدا نياكان خود را مطرح كردند،سپس فرمان خدا راشايد به اين دليل باشد كه كار نياكان، نزد آنان مهمتر از فرمان خداست.
پيامها:۱- توجيه گناه، بزرگتر از خود گناه و نشانهی سلطه و نفوذ شيطان است.
چه توجيه اجتماعی (نياكان) و چه توجيه مذهبی (امر خدا به زشتیها).
۲-پايبندی به روش زشت و غلط نياكان و بدعت در دين، نشانه ولايت شيطان و عدم ايمان است. إِنَّا جَعَلْنَا الشَّياطِينَ أَوْلِياءَ لِلَّذِينَ ... إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً قالُوا وَجَدْنا عَلَيْها آباءَنا ...
۳- فساد و زشتی برخی اعمال، روشن و فطری است. «فاحِشَةً» ( «فاحشه» به گناهی گفته میشود كه قباحت و زشتی آن روشن باشد)
۴-گاهی انحرافات انسان، برای نسلهای بعدی الگو میشود و منحرفان، بار گناه نسلهای آينده را نيز به دوش میكشند. «وَجَدْنا عَلَيْها آباءَنا»
۵- روش گذشتگان، هميشه ارزشمند نيست و تقليد نابجا از پيشينيان ممنوع است. «قالُوا وَجَدْنا عَلَيْها آباءَنا»
۶- خداوند در هيچ زمانی به زشتی فرمان نمیدهد. وَ اللَّـهُ أَمَرَنا ... إِنَّ اللَّهَ لا يَأْمُرُ (پاسخ فعل ماضی را با فعل مضارع میدهد تا نشانهی استمرار باشد)
۱ انعام، ۱۴۸.۲ نحل، ۳۵.