https://eitaa.com/SAmarashi
نقدی بر سخنرانی وزیر محترم علوم
آیا علم آزاد و بیطرف نسبت به ایدئولوژیها و ارزشها وجود خارجی دارد؟
ساپینگتون (1989) مینویسد: نظریههای علمی همواره یک رشته پیشفرضهای متافیزیکی و زیربنایی دارند که قرار نیست مورد آزمون قرار گیرند.
وقتی یک شیمیست با تاثیر دو ماده به ماده سومی میرسد و آن را به عنوان یک یافته منتشر میکند، این سخن را بر اساس پیشفرضهای متافیزیکی اثبات نشده و بهعبارتدیگر بر اساس نوعی جهانبینی عقیدتی میگوید شامل:
1) پدیدهها تابع جبر علّیاند (دترمینیسم)
2) قوانین حاکم بر طبیعت ثابتاند
3) هرچه قابل مشاهده و اندازهگیری باشد واقعی است (پوزیتیویسم)
4) هرچه واقعی باشد حتما قابل اندازهگیری و مشاهده است (ماتریالیسم)
5) جهان واقعیتی مستقل از ذهن ما دارد (رئالیسم)
اما می بینیم که اینها عقاید پیشفرض هستند و نه علم.
در علوم انسانی پیشفرضهای ایدئولوژیک و ارزشی بسیار غلیظترند. علوم انسانی غربی صحت ایدئولوژیها و ارزشهای اومانیستی، ماتریالیستی، لیبرالیستی، پستمدرنیستی و فمینیستی را مفروض میگیرند.
پوزیتیویسم این <عقیده> است که تنها چیزی را باید واقعی دانست که قابلمشاهده و اندازهگیری باشد، این که چنین دیدگاهی یک عقیده یا ایدئولوژی است و نه علم، به وسیله یک سوال ساده روشن شد که توانست کاخ با شکوه پوزیتیویسم را فروبپاشد و آن سوال این بود: آیا گزارهی <فقط امور قابل مشاهده و اندازه گیری واقعی هستند> خود از طریق مشاهده و اندازهگیری به دست آمده و یا یک پیشفرض اعتقادی است؟ جناب وزیر <میبینید که علم منهای عقیده وجود خارجی ندارد>.