¹- دشمن دیرینه و دشمن قسم خورده‌ی انسان است. او قسم خورده که همه انسان‌ها را گمراه کند.〽️ قالَ فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّھُمْ أَجْمَعینَ (ص، آیه ۸۲). دشمنی است که حملات همه جانبه دارد. قرآن می فرماید: ثم لاتینھم من بین ایدیھم وَ مِن خَلفهم و عن ایمانھم و عن شمائلھم و لا تجد اکثرهم شاکرین (اعراف، آیه ۱۷). سپس از پیش رو و از پشت سر و از طرف راست و از طرف چپ آنها به سراغشان می روم بیشتر آنها را شکر گزار نخواهی یافت.