هوالحکیم (9) حکمت لقمانی3 سومین آیه قرآن که روایتگر حکمت لقمانی است خود حاوی چهار دستور العمل است يَا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلَاةَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنكَرِ وَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا أَصَابَكَ إِنَّ ذَٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ ای ﭘﺴﺮم ! ﻧﻤﺎﺯ ﺭﺍ ﺑﺮﭘﺎ ﺩﺍﺭ ﻭ ﻣﺮﺩم ﺭﺍ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪﻩ ﻭﺍﺩﺍﺭ ﻭ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﺯﺷﺖ ﺑﺎﺯﺩﺍﺭ ﻭ ﺑﺮ ﺁﻧﭽﻪ [ ﺍﺯ ﻣﺸﻜﻠﺎﺕ ﻭ ﺳﺨﺘﻲ ﻫﺎ ] ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﻰ ﺭﺳﺪﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ ﻛﻦ ، ﻛﻪ صبر ﺍﺯ ﺍﻣﻮﺭﻱ عزیمت است .(17) امور چهارگانه از دیدگاه لقمان: 1_ برپایی نماز 2_امر به معروف 3_نهی از منکر 4_صبر در برابر مشکلات صبر نشانه همت پایدار در ادامه با بیان اینکه صبر از امور عزیمه است به اهمیت آن توجه ویژه میدهد و آنرا از نشانه همت عالی و پایدار می‌شمارد خدای سبحان در دو جای قرآن این قول لقمان را در باره صبر تأیید فرمود لَتُبْلَوُنَّ فِي أَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ وَلَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَمِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا أَذًى كَثِيرًا وَإِن تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ ذَٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ ﻳﻘﻴﻨﺎً ﺩﺭ ﺍﻣﻮﺍﻝ ﻭ ﺟﺎﻥ ﻫﺎﻳﺘﺎﻥ ﺍﻣﺘﺤﺎﻥ ﺧﻮﺍﻫﻴﺪ ﺷﺪ ، ﻭ ﻣﺴﻠﻤﺎً ﺍﺯﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺷﻤﺎ ﻛﺘﺎﺏ ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﻭ [ ﻧﻴﺰ ]ﺍﺯ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﺮﻙ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ ، ﺳﺨﻨﺎﻥ ﺭﻧﺞ ﺁﻭﺭ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺧﻮﺍﻫﻴﺪﺷﻨﻴﺪ ، ﻭ ﺍﮔﺮ ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ ﻭﺭﺯﻳﺪ ﻭ ﺑﭙﺮﻫﻴﺰﻳﺪ ﺍﻳﻦ از ﺍﻣﻮﺭ عزیمه ﺍﺳﺖ(آل عمران/ 186) وَلَمَن صَبَرَ وَغَفَرَ إِنَّ ذَٰلِكَ لَمِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ ﻭ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ [ ﺑﺎ ﻗﺪﺭﺕ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺑﺮ ﺍﻧﺘﻘﺎم ﺑﻪ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺧﻮﺩ ] ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲﻭﺭﺯﺩ ﻭ [ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻘﺎم ] ﮔﺬﺷﺖ ﻛﻨﺪ ، ﺑﻲ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﺍﺯ ﺍﻣﻮﺭ عزیمه ﺍﺳﺖ ،(شوری /43) رک:المیزان ج16 ص229 چاپ دارالکتاب نهم تیر 97 سید کمال الدین عمادی