﷽سـبکــ زنـدگـےمهـدوے
﷽ زندگی مهدوی درسایه دعای# عهد ۱۱. وَ مااَحْصاهُ عِلْمُهُ؛ و آنچه را دانشش شماره کرده. ✍«عدّ» یعنی
﷽ زندگی مهدوی درسایه دعای# عهد ۱۲. وَ اَحاطَ بِهِ کتابُهُ؛ و کتاب و دفترش بدان احاطه دارد. ✍خداوند بر همه چیز و در همه حال آگاه است: یَعْلَمُ ما بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ… او بر همه چیز احاطه دارد؛ ولی دیگران بدون اراده او حتّی به گوشه ای از علم او احاطه ندارند: لا یُحِیطُونَ بِشَیْ ءٍ مِنْ عِلْمِهِ. در سوره نساء، آیه ۱۲۶ می‌خوانیم: وَ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ کانَ اللَّهُ بِکلِّ شَیْ ءٍ مُحِیطاً؛ و آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است تنها از آن خداوند است. و خداوند همواره بر هر چیز احاطه دارد. آری؛ خداوند بر همه مخلوقاتش احاطه کامل دارد؛ یعنی احاطه قهر و تسخیر، احاطه علم و تدبیر و احاطه خلق و تغییر دارد. در سوره انعام، آیه ۳ نیز آمده است: وَ هُوَ اللَّهُ فِی السَّماواتِ وَ فِی الْأَرْضِ یَعْلَمُ سِرَّکمْ وَ جَهْرَکمْ وَ یَعْلَمُ ما تَکسِبُونَ؛ و اوست که در آسمان‌ها و در زمین خداوند است. نهان و آشکار شما را می‌داند و هر چه را به دست می‌آورید [نیز] می‌داند. امام صادق علیه السلام درباره این آیه فرمود: او به تمام مخلوقات از نظر علم و قدرت و سلطه وحاکمیّت احاطه دارد. گفتن این فراز و توجه به آن در این دعا مهم است؛ زیرا ایمان به احاطه علمی خداوند، هم انگیزه برای کار نیک و هم بازدارنده از کار بد است؛ لذا در قرآن به آن بسیار توجه داده شده است: ( (یَعْلَمُ سِرَّکمْ وَ جَهْرَکم) ). آری خدابر همه مردم احاطه دارد: ( (وَ إِذْ قُلْنا لَک إِنَّ رَبَّک أَحاطَ بِالنَّاسِ) )، و [به یادآور] آنگاه که به تو گفتیم: همانا پروردگارت بر مردم احاطه دارد. و در سوره الکهف، آیه ۹۱ می‌خوانیم: ( (کذلِک وَ قَدْ أَحَطْنا بِما لَدَیْهِ خُبْراً) ) ؛ و ما اینگونه به آنچه از امکانات و برنامه نزد او (ذوالقرنین) بود، احاطه داشتیم (و کارهایش زیر نظر ما بود). خدایی قابل عبادت است که بر همه چیز احاطه علمی داشته باشد: ( (وَسِعَ کلَّ شَیْ ءٍ عِلْماً) ). علم او به تمام جزئیات است. علم او دقیق است: «أَحْصاهُ اللَّهُ». علم او حضوری است: «عَلی کلِّ شَیْ ءٍ شَهِیدٌ». به علم او غبار نسیان نمی نشیند: «أَحْصاهُ اللَّهُ وَ نَسُوهُ». به واسطه علم او دیگران از اعمال فراموش شده خود باخبر می‌شوند: نَسُوهُ … یُنَبِّئُهُمْ. احاطه علمی خدا به همه هستی، همیشگی و ازلی است: «هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ ما کانُوا». علم او دائمی است نه موسمی: «یَعْلَمُ»، «عَلِیمٌ». علم او به آسمان‌ها و زمین، یکسان است: «یَعْلَمُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ». خلاصه آنکه: علم خداوند، اجمالی نیست؛ بلکه دارای احاطه و احصای کامل است. 🔰محسن قرائتی @sabk_zendegi_mahdavi