جای خالی جهاد تبیین در آموزش و پرورش معلم واقعی کسی است که نورافشانی می‌کند، چراکه علم واقعی نورانیت ایجاد می‌کند، از همین رو است که فرمودند: معلمی شغل انبیاست. انبیا (ع) با افزودن آگاهی و بارور کردن عقل، انسان‌ها را نورانی می‌کردند. جاهلیت کهن، اما با تمام توان به مقابله با کانون نورافشانی می‌پرداخت؛ کارزاری که هنوز ادامه دارد و تا محو تاریکی ادامه خواهد داشت. اگر چه متأسفانه دانش جای علم را گرفته و نظام آموزشی عالم‌پرور جای خود را به دانشمند‌پروری سپرده، لکن استمرار نورافشانی در عصر کنونی بر عهده معلم است که با نشر علم به انتشار نور کمک رساند، این در حالی است که جابه‌جایی علم و دانش و جایگزینی نظام دانشمند‌پروری به جای عالم‌سازی دو نتیجه ناگوار و ناخوشایند برای بشر به ارمغان آورده است؛ یکی پدیدار شدن علومی که نه تنها نورانیت به همراه ندارند بلکه بر حجاب انسان می‌افزاید و دوم ظهور دانشمندانی که در تاریکی راه گم کرده و دانش خویش را در خدمت ظالمان قرار داده‌اند. آنچه امروز جامعه اسلامی در قالب نماد‌های فرهنگ فرنگی، شل‌اعتقادی و کج‌اندیشی با آن مواجه است، نتیجه تقابل میان دو کانون نور و جهل تحت عنوان جنگ‌شناختی است. شوربختی از آنجاست که عواملی از داخل زمینه‌ساز پیشروی دشمن به مرز‌های فکری و جغرافیای اندیشه ایرانیان شده است که از جمله آن‌ها نگاه کاسبکارانه به نهاد تعلیم و تربیت کشور از سوی برخی دولتمردان است؛ نگاهی که نه تنها روند عالم‌پروری و نشر روشنایی را متوقف ساخته بلکه دستیابی به دانشمندسازی را ناعادلانه و انحصاری تا سرحد مدرک‌گرایی و نمره‌محوری تنزل داده است؛ موضوعی که رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با جمعی از معلمان مورد اشاره قرار دادند و فرمودند: «این فکر در گذشته در بعضی از مسئولان کشور وجود داشته که ما بیاییم آموزش‌وپرورش را از دولت جدا کنیم، بدهیم دست بخش‌های خصوصی و این خرج سنگین و این بودجه سنگین را از دوش آموزش‌وپرورش برداریم! دست‌شان درد نکند، برای نابود کردن کشور، این فکر خوبی است.» در چنین شرایطی تنها راه مقابله تاباندن نور روی حقایق است تا شاید که عده‌ای راه را گم کنند؛ عملی که به آن تبیین یا روشنگری گفته می‌شود. وقتی نور کافی از درون شکل نگرفته است و علم لازم برای تشخیص سره از ناسره در اختیار نیست، تبیین و نورافکنی از بیرون تنها راهکار ممکن و نتیجه‌بخش است، مشروط به اینکه با سبک و روحیه جهادی صورت گیرد، زیرا پیشروی دشمن با استفاده از رسانه‌های متکثر دیداری و شنیداری به ویژه فضای مجازی ما را در وضعیت دفاعی قرار داده است. حکمت فرمایشی که گفت، معلمی شغل نیست بلکه هنر است از همین رو است. هنر می‌خواهد تا در نبرد پیچیده ذهن‌ها و به رغم چیرگی دشمن و حملات متعدد بر همه اشتباهات گذشته و نقیصه‌های موجود فائق آمد تا اولاً مقهور فضای روانی ساخت دشمن نشد و ثانیاً با جهاد تبیین به یافتن راه از چاه به همنوعان به ویژه نسل جوان و آینده‌ساز کشور کمک کرد. بر همین قاعده بود که حکیم فرزانه انقلاب اسلامی، مقام معظم رهبری خطاب به معلمان فرمودند: «کاری که معلم بر عهده گرفته- معلم متعهد- به نظر من مهم‌ترین کار در کشور است، یعنی تربیت و تعلیم نونهالان کشور، یعنی ساختن آینده کشور. معلم در واقع معمار آینده کشور است. امروز شما دارید فردای کشور را می‌سازید. اگر بتوانید انسان آگاه، عالم، اهل فکر کردن، متفکر، اهل منطق، باایمان، بااراده، متشرع، پایبند به اخلاق اسلامی، پایبند به تعهدات ملی تربیت کنید، بزرگ‌ترین خدمت به کشور انجام گرفته، یعنی واقعاً هیچ خدمت دیگری قابل مقایسه با این نیست.» حسین عبداللهی فر