در وحدتِ اقتصادی با اسرائیل
نفوذ گسترده یهودیان در دوره پهلوی قطعا به نقش و دخالت آنها در اقتصاد ایران منجر میشد. برخی از سازمانها و کانونهای یهودی و سرمایهداران یهود در اقتصاد ایران حضور عمیق و گسترده به نفع اسرائیل داشتند. خرید و فروش زمین یکی از مهمترین کارکردهای اقتصادی یهودیان در ایران بود که شرکت «شین» یک از کارگزاران آن به شمار میآمد. در نتیجه چنین اقداماتی و عدم توجه مسئولین عدهای از مردمِ طبقات پایین نسبت به گذشته وضع بدتری پیدا کرده ولی در عوض پولهای آنها در دست یک عده معدودی که اکثر آنها همین یهودیها بودند جمع میشد و پس از تبدیلشدن به دلار به بانکهای خارجی منتقل میگردید.
در تاریخ 7 شهریور 1337، بر اثر فعالیت نمایندگان اسرائیل قرار شد یهودیان ایرانی مبلغ پنجمیلیون دلار با سود بسیار کم به اسرائیل وام بدهند. آنان در تاریخ 17 شهریور 1337 توانستند حدود سهمیلیون ریال وام از سرمایهدارانِ یهود جمعآوری و تشریفات ارزی آن را پایان و به اسرائیل حواله دهند. برخی افراد و محافل یهودی با جمعآوری و انباشت ثروتهای فراوان و سپس انتقال آنها به فلسطین اشغالی نقش جدی در تقویت و تحکیم پایههای رژیم صهیونیستی ایفا میکردند. بدین ترتیب رژیم صهیونیستی فعالیت دامنهداری را برای انتقال سرمایه یهودیان ایرانی به این کشور آغاز کرده بود که در این میان صیون القانیان (تاجر معروف)، داود القانیان (تاجر معروف)، موسی کرمانیان، رئیس آژانس یهود، و رفائیل شادی (مدیر بیمه ایران) از مهمترین کارگزاران چنین فرایندی بودند.
اکثر فعالیتهای سرمایهگذاری یهودیان ایرانی توسط بنگاههای اسرائیلی مانند بنگاه انوستزر در اورشلیم، بنگاه ایریس و بنگاه امین در تلآویو انجام میشد. سرمایههای یهودیان ایرانی از طریق بانکهای سوئیس، آمریکا و انگلستان و بنگاههای صرافی در ایران به اسرائیل منتقل میشدند. بنابراین یهودیان ایران پیوند مستحکمِ اقتصادی با کارتلهای اقتصادی یهودیان در اسرائیل و آمریکا داشتند و یکی از عمده دلایل حمایت شاه از یهودیان نیز همین قدرت مالی، سیاسی و اجتماعی جامعه یهود و یهودیان ایرانی در غرب و بهویژه در آمریکا و واشنگتن بود.
وزارت امور خارجه شاهنشاهی نیز در گزارشهای متعدد انتقال روزافزون ثروت از داخل کشور به اسرائیل به منظور تقویت و تحکیم پایههای رژیم صهیونیستی را تأیید میکند. در یکی از این گزارشها آمده است که هیچ یهودی متمکن ایرانی نیست که لااقل یک آپارتمان در اسرائیل خریداری نکرده باشد. بر اساس این گزارش یهودیان ایرانی در حیفا، ناتانیا و اورشلیم با مبالغ هنگفت مشغول سرمایهگذاری بودند و تمام تجار فرشِ خیابانِ فردوسی تهران در اسرائیل خانه داشتند و قسمت مهمی از سرمایههای ایران در رشته هتلسازی در اسرائیل سرمایهگذاری میشد.
منبع:
موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران
iichs ir/News-9601/