✅سلمان فارسی، صحابی مشهور ایرانی تبارِ حضرت رسول اکرم(ص) و از یاران امام علی(ع) بود.
از دوران پیش از اسلام سلمان تاریخی در دست نیست.
اما آنچه در پاره ای از روایات درباره سلمان اشاره شده، آن روحیه جستجوگرانه سلمان برای کشف حقیقت بوده است.
نام ایرانی او روزبه و کنیه اش ابو عبدالله بود. ابن هشام در روایت طولانی می نویسد :
سلمان داستان اسلام آوردن خود را این چنین به ابن عباس نقل می کند :
📋《كُنتُ رَجُلاً فَارِسِيَّاً مِن أَهلِ أَصبَهَانَ مِن قَريَةِِ يُقَالُ لَهَا جِيّ وَ كَانَ أَبِى دِهقَانَ قَريَتِهِ》
♦️من مردی ایرانی از اهالی اصفهان، اهل روستایی که نامش جی بود، بودم و پدرم نیز دهقان روستا بود.
ابن هشام در ادامه روایت ابن عباس می نویسد :
سلمان در کودکی زردشتی بود تا اینکه با دین مسیحیت آشنا می شود و به آن می گرود و از شهر خود به سوی شام (مرکز مسیحیت) سفر می کند تا به شاگردی علمای طراز اول این آیین درآید.
او در شام در خدمت کلیسا به سر می برد و برای استفاده از محضر علمای مسیحی به شهر های موصل و نصیبین و عموریه سفر می کند.
سلمان بعد از تحقیق و جستجو، قصد سفر به حجاز را می کند و این به خاطر این بود که از طریق استادان مسیحیاش با پیشگویی ظهور پیامبری در این سرزمین آشنا شده بود.
آخرین استاد سلمان به او گفته بود :
📋《قَد أَظَلَّ زَمَانُ نَبِيِِّ وَ هُو مَبعُوثِِ بِدِينِ إِبرَاهِيمَ(ع) يَخرُجُ بِأَرضِ العَرَبِ!
وَ مِن عَلَامَاتِهِ : بَينَ كَتفَيهِ خَاتَمُ النُبُوَّةِ فَإِنِ استَطَعتَ أَن تَلحَقَ بِتِلكِ البِلَادِ فَافعَل》
♦️پیامبری در عصر کنونی ظهور کرده که به دین ابراهیم مبعوث شده و در سرزمین حجاز قرار دارد و یکی از علامات نبوت او این است که بین دو کتفش مُهر نبوّت حک شده است.
بدین ترتیب سلمان با کاروانی از قبیله بنی کلب عازم حجاز شد، که در طول مسیر به دست یورشیان اسیر شد و در حجاز به بردگی فروخته شد و به خدمت مردی از یهودیان بنی قریظه درآمد و به مدینه بُرده شد.
روزی در مدینه حضرت رسول اکرم(ص) از کنار سلمان گذشت و حضرت(ص) را به سلمان نشان شناساندند.
ابن هشام ادامه می دهد که؛
سلمان روزی در محله ای در مدینه با رسول اکرم(ص) برخورد کرد، حضرت(ص) به درخواست سلمان، لباس مبارکش را طوری کنار زد که سلمان مُهر نبوت را در بین دو کتف ایشان دید.
سلمان می گوید :
📋《[لَمَّا] فَنَظَرتُ إِلَى الخَاتَمِ فَعَرَفتُهُ فَأَكبَبتُ عَلَيهِ أُقَبِّلُهُ وَ أَبكِى》
♦️هنگامی که مهر خاتم رسول اکرم(ص) را دیدم، خود را به دامان رسول اکرم(ص) انداختم و بدنش را بوسه باران کردم و گریستم.
سلمان در همان سال اول هجرت توسط رسول اکرم(ص) از صاحبش خریداری و آزاد شد و به دین اسلام گروید و توسط رسول اکرم(ص) سلمان نام نهاده شد.(۱)
او به شدت مورد علاقه رسول اکرم(ص) بود؛ تا جایی که حضرت(ص) در وصف او فرمود :
📋《سَلْمَانُ مِنَّا أَهْلَ اَلْبَيْتِ》
♦️سلمان از ما اهل بیت است.(۲)
طبق نقل مرحوم کلینی :
📋《لَقَدْ آخَى رَسُولُ اَللَّهِ(ص) بَيْنَهُمَا[سَلْمَانَ وَ أَبِی ذَرٍّ]》
♦️حضرت رسول اکرم(ص) بین سلمان و ابوذر غفاری عقد اخوت و برادری بست.(۳)
سلمان در جنگهای صدر اسلام شرکت می کرد و حتی در جنگ احزاب(خندق/ سال پنجم) از آن جایی که با شیوههای جنگ ایرانیان آشنایی داشت، پیشنهاد داد که گرداگرد شهر مدینه را خندق بکنند تا از پیشرفت دشمن به درون شهر جلوگیری شود و سپس با ساختن دژها و سنگرها در اطراف خندق، یا پرتاب تیر و سنگ، از عبور دشمن از خندق به سوی شهر، جلوگیری شود و رسول اکرم(ص) نیز پذیرفت و این پیشنهاد توسط مسلمانان نیز قبول افتاد و مسلمانان در این جنگ خندقی حفر کردند و این جنگ معروف شد به جنگ خندق!
بلاذری در این باره می نویسد :
📋《وَ أَشَارَ عَلَيْهِ سَلمَانُ الفَارِسِي بِالخَنَدَقِ وَ لَم تَكُنِ العَرَبُ تَخنَدِقُ عَلَيهَا》
♦️سلمان فارسی در مشورت نظامی، پیشنهاد حفر خندق را داد، در حالی که این تاکتیک نظامی در عرب تا آن روز مرسوم نبود.(۴)
سلمان همواره در کنار حضرت رسول اکرم(ص) بود و مورد احترام حضرت فاطمه(س) بود.
روزى ميان سلمان و سعدبن ابى وقّاص درگيرى و گفتگویی روى داد.
سعد به برخى از افراد حاضر گفت : اصل و نسب خود را بيان كنيد.
آنان نسب خويش را يادآورى كردند و نوبت به سلمان رسيد و او گفت :
📋《مَا أَعْرِفُ لِى أَبَا فِى الِاسلَامِ وَ لكِن سَلْمَانُ ابنُ الِاسلَامِ》
♦️من پدرى در اسلام براى خود نمى شناسم! سلمان فرزند اسلام است.(۵)
از ویژگی های اخلاقی سلمان می توان به زهد و تقوا و دانایی و ایمان راسخ و ولایت پذیری و شجاعت او اشاره کرد.
رسول اکرم(ص) به امام علی(ع) فرمود :
📋《سَلْمَانُ نَاصِحٌ فَاتَّخِذهُ لِنَفسِكَ》
♦سلمان مرد خيرخواهی است، پس او را براى خودت دوست بگير!(۶)
@TarikhEslam
ادامه مطالب :👇