─┅─═ঊঈ🔮ঊঈ═─┅─ ⏪سوره 9. توبه آيه 60 آيه 🔻 ⤵إِنَّمَا الصَّدَقَتُ لِلْفُقَرَآءِ وَالْمَسَكِينَ وَالْعَمِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِى الرِّقَابِ وَالْغَرِمِينَ وَفِى سَبِيلِ اللَّهِ وَابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِّنَ اللَّهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ‏ ترجمه 🔻 ⤵همانا صدقات (زكات)، براى نیازمندان ودرمانده‏گان وكارگزارانِ زكات وجلب دلها و آزادى بردگان واداى بدهى بدهكاران و(هزینه‏ى جهاد) در راه خدا وتأمین در راه مانده است، این دستور، فرمانى است از جانب خدا و خداوند، دانا و حكیم است. ─┅─═ঊঈ🔮ঊঈ═─┅─ نکته ها🔻تفسیرنور ⤵«صَدقه» و «صِداق»، از «صِدق» است. «صَدقه»، نشان صداقت در ایمان به خدا و «صِداق» یا مهریه، نشانه‏ى صِدق و راستى در علاقه به همسر است. 🌴مراد از صدقه در این آیه، زكات واجب است. «فَقیر»، از «فَقر»، به معناى كسى است كه نادارى، ستون فقراتش را مى‏‌شكند. 🔖و «مسكین»، از «مَسكن»، یعنى آنكه به خاطر نادارى، خانه‏نشین شده است. طبق بعضى روایات، فقیر نادارى است كه از مردم درخواست نمى‏‌كند، ولى مسكین كسى است كه از شدّت بینوایى، سؤال و درخواست مى‏‌كند. 🌴از اینكه در آیات قبل، منافقان از نحوه‏ى تقسیم اموال به پیامبرصلى الله علیه وآله عیب مى‏‌گرفتند؛ «یلمزك فى الصدقات» و در این آیه، صدقات تنها براى گروه‏هاى خاصّى اجازه داده شده، مى‏‌فهمیم كه منافقان، به زكات چشم داشته‏‌اند. 🔖«العاملین علیها»، عاملان زكات، همه‏ى آنانند كه در جمع‏‌آورى، نگهدارى، توزیع و محاسبات زكات، زحمت مى‏‌كشند كه اجرت آنان از زكات پرداخت مى‏‌شود. 🌴«مؤلّفة قلوبهم»، آنانند كه زمینه‏اى براى گرایش به اسلام ندارند و با مصرف بخشى از زكات، مى‏‌توان قلوب آنان را جذب كرد. 🔖البتّه پرداخت زكات براى تألیف قلوب، به مفهوم ایمان آوردنِ پولى نیست، بلكه زمینه‏‌سازى براى حصول درك و آموزش و سپس معرفت وایمان است. 🌴 «یتألّفهم و یعلّمهم كى ما یعرفوا» «الغارمین» كه یكى از مصارف زكات است، بدهكارانى هستند كه بى‏‌تقصیر زیربار قرض رفته‏اند، مثل آنان كه در آتش‏‌سوزى، سیل، غرق كشتى و حوادث طبیعى دیگر، هستى و دارایى خود را از دست داده‏‌اند. 🔖امام صادق‏‌علیه السلام فرمود: «ایّما مؤمن او مسلمِ ماتَ وترك دیناً و لم یكن فى فسادٍ ولا اسرافِ فعلى الأمام ان یقضیه» هر مؤمن یا مسلمانى كه بمیرد و بدهى بر جاى گذارد، كه بر اساس فساد و اسراف نباشد، پرداخت بدهى او بر امام است. 🌴«فى سبیل اللَّه»، همه‏ى كارهاى خداپسندانه است و شامل مواردى چون تبلیغات دینى، خدماتِ رفاهى و گره‏گشایى از مشكلات مسلمانان مى‏‌شود. گرچه مصداق بارز آن در غالب تفاسیر، جنگ وجهاد معرّفى شده است. 🔖«ابن السبیل»، كسى است كه در وطن خویش توانگر است، ولى در سفر، گرفتار و بى‏پول شده است. 🔮سیماى زكات 🔖حكم زكات در مكّه نازل شده است، امّا به علّت كمى مسلمانان و اندك بودن پول زكات، مردم خودشان مى‏‌پرداختند. پس از تشكیل حكومت اسلامى در مدینه، مسأله‏ى گرفتن زكات از مردم و واریز كردن آن به بیت‏المال و تمركز آن توسّط حاكم اسلامى مطرح شد. «خذ من اموالهم صدقة» 🌴زكات مخصوص اسلام نیست، بلكه در ادیان پیشین نیز بوده است. حضرت عیسى‏علیه السلام در گهواره به سخن آمد وگفت: «اوصانى بالصلوةِ والزّكوة» و حضرت موسى‏‌علیه السلام خطاب به بنى‏‌اسرائیل مى‏‌فرماید: 🔖«اقیموا الصلوة واتُوا الزّكوة» و درباره‏ى عموم پیامبران مى‏‌خوانیم: «وجعلناهم ائمّةً یهدون بامرنا واوحینا الیهم فعلَ الخیراتِ واقامَ الصلوة وایتاء الزكوة» 📗در قرآن چهار تعبیر براى زكات بیان شده است: 1-🍃 ایتاء مال. « وآتى المال على حبّه ذوى القربى» 2-🍃 صدقه. « خذ من اموالهم صدقة» 3-🍃 انفاق. «یقیموا الصلوة وینفقوا» 4-🍃 زكات. «یقیمون الصلاة ویؤتون الزكوة» 🌾🍃در قرآن، معمولاً زكات همراه با نماز آمده است و طبق روایات، شرط قبولى نماز، پرداخت زكات است. این پیوند رابطه‏ى با خدا ورابطه‏ى با مردم را مى‏‌رساند. 🍃در قرآن هیچ یك از واجبات دین، این‏گونه مقارن با نماز نیامده است. 🌾🍃گرفتن زكات بر سادات حرام است، گروهى از بنى هاشم از پیامبرصلى الله علیه وآله تقاضا كردند تا مسئول جمع‏‌آورى زكات چهارپایان باشند و بدین وسیله سهمى به عنوان كارگزاران زكات نصیبشان گردد. 🌾🍃حضرت فرمودند: زكات بر من و شما حرام است. مگر آنكه دهنده و گیرنده‏ى زكات هر دو سیّد باشند. 🌾🍃قانون زكات، به معناى تمایل اسلام به وجود قشرِ فقیرِ زكات گیرنده و ثروتمندِ زكات دهنده نیست، بلكه راه حلّى براى یك واقعیّت خارجى جامعه است. 🌾ا🍃غنیا هم گاهى با پدیده‏هایى چون سرقت، آتش‏سوزى، تصادف، جنگ و اسارت مواجه مى‏‌شوند و در نظام اسلامى باید بودجه‏اى براى تأمین اجتماعى باشد.