🔰صحیح نبودن نقد سند محور
🔸یکی از روشهای نقد حدیث، بررسی سند آنهاست، اینگونه نقد را اصطلاحاً نقد سند محور گویند. در این روش، حدیث شناسان از ضعف یا صحّت سند حدیث بحث میکنند. در نقد سند محور از اموری که موجب سلب اعتماد از سخن گوینده شده و در نتیجه حدیث را ضعیف میکند، بحث میشود. از مهمترین عواملی که موجب ضعف سند یک حدیث میشود میتوان به عدم اطمینان به شخصیّت راوی و وجود گسست در سلسله ناقلان اشاره کرد(مامقانی، 1411: 1/178-177). در اینجا این سؤال پیش میآید که آیا با اثبات ضعف سند یک حدیث میتوان آن حدیث را کنار گذاشت؟
در پاسخ باید گفت: با اطمینان کافی نمیتوان ضعف سند حدیث را مستمسکی برای رّد مطلق آن حدیث قرار داد. به عبارت دیگر، کنار گذاشتن یک حدیث، صرفاً با استناد به ضعف سند حدیث، عقلائی نبوده و دلیلی کافی به نظر نمیرسد(معروف الحسنی، 1398: 295 - 294).
چنانکه صحّت سند حدیث نیز به تنهایی موجب حصول قطع و یقین نسبت به صدور حدیث از ناحیه معصومین (ع) نخواهد بود.
یعنی در صورت صحّت سند حدیث نیز نمیتوان صرفاً با استناد به صحّت سند، صدور آن را از ناحیه معصومین (ع) قطعی دانست و تنها احادیثی را میتوان یقینی دانست که متواتر باشند(مامقانی، 1411: 1/88)، چرا که در طول تاریخ، حدیثسازان هوشمندی پیدا شدهاند که احادیثی را با سندهای صحیح جعل کردهاند. با اندکی تأمل و تحقیق میتوان احادیثی را یافت که سند آنها به ظاهر صحیح است، ولی جزء احادیث موضوعه تلقی شدهاند.
بدین ترتیب نقد سند محور صحیح نیست و به روش یا روشهای دیگری نیز در ارزیابی و نقد احادیث نیاز داریم. یکی از روشها، نقد متن محور است که خود به روشهای فرعی دیگر نیز قابل تقسیم است.
در احادیث طبی هم نقد سند محور نارساست و نمی تواند ملاک صحت یا عدم صحت انتساب حدیث یا محتوای حدیث باشد.