سخنی علمی درباره یک ادعای شیادانه
📄اخیرا عبدالرضا داوری در توییتی با اشاره به تغییر فامیلی آیتالله مصباح یزدی از «گیوهچی» به «مصباح» گفته « در برخی منابع تاریخی یهودیان، از خاندان گیوه چی، بعنوان خاندانی یهودی یاد شده که در دوران رضاشاه نام فامیلی خود را تغییر داده اند.» بعد هم بر همین اساس نکاتی را چیده و جلو رفته است. در اینباره یک نکته سیاسی و یک نکته تفصیلی علمی دارم:
🔹نکته سیاسی: بدون هیچ قصد توهینی، سابقه آقای داوری نشان میدهد او در این امور تاریخی، سواد سررشتهای ندارد و ورودش به این عرصه، پس از پیوندخوردن با یک جریان امنیتیِ دارای یک نگاه خاص است. این اتصال، همه چیز نیست، ولی توجه به آن، ما را متوجه کلیات دیدگاه آن جریان میکند.
🔹نکته علمی: وقتی از یهودی یا بهایی بودن یک خانواده و فامیل صحبت میکنیم باید آن فامیل و خاستگاهش را دقیقا شناسایی کرده باشیم. این کار با بررسی اسناد ساواک درباره آن و برخی اسناد و قرائن تکمیلی، شدنی و ممکن است. بیاییم به جای کلیگویی روی یک مثال تاریخی صحبت کنیم. مثلا فامیلی "همت" که در چند نقطه ایران هستند، برخیشان به لحاظ تباری و تاریخی بهایی هستند و برخی دیگر نه. آیا همین کافی است که هرکس فامیلیاش همت بود را به بهایی بودن منتسب کنیم؟ خیر. باید دید فامیلی "همت" در کدام مناطق ایران ساکن بودهاند و کدامشان سابقه و تاریخچهی بهایی بودن دارند. با بررسی اسناد و قرائن تکمیلی متوجه میشویم خاندان "همت اصفهانی" جزو خاندانهای بهائی هستند. اما این هم کافی نیست، باز باید پژوهش و تحقیق را دقیقتر کنیم و سریع فکر نکنیم که عجب! شهید همت معروف خودمان هم گویا تباری بهائی دارد!
کمی که دقت میکنیم میبینیم «همت اصفهانی»ها «سید»هستند. سراغ اسناد منتشرشده از« سرلشگر سیفالله همت اصفهانی» که بهائی بودنش یقینی است میرویم و میبینیم او نام پدرش «سید احمد» است و خودش هم متولد آباده است. باز هم دقیق شویم و مثلا در سایت «خانه اسناد بهائیستیزی در ایران» سرچ کنیم. میبینیم در گزارشهای تاریخی داریم که «همت اصفهانی»ها نه ساکن اصفهان و شهرضا، بلکه ساکن روستای «همتآباد» از توابع «آباده» استان فارس هستند. یعنی همان جایی که سرلشگر همت متعلق به آنجا است. پس همت شد همت اصفهانی، سید، اهل آباده. اگر کسی این سه نکته را داشت میتوانیم بگوییم احتمال قریب به یقین متعلق به آن خاندان بهائی است.
❗️جمعبندی: مسیری که در بالا طی شد، مسیر درست یک پژوهش تاریخی است. حال برگردیم به ادعای آقای داوری! اگر فامیلی «گیوهچی» یک فامیلی یهودی باشد، او باید سابقهی این مساله را در تاریخ نشان بدهد. گام دوم این است که توضیح دهد هر کس در سراسر ایران فامیلیاش «گیوهچی» بوده یهودی است یا فقط «گیوهچی»های فلان نواحی خاص؟ بر چه اساسی و با کدام قرائن؟ بعد برسیم به تطبیق خاندان و تبار آیتالله مصباح یزدی با گیوهچیهای یهودی. واقعیت آن است که این مسیر، محتاج اسناد است. منظور از اسناد ،هم «سند» به معنای خاص کلمه و هم به معنای عام آن یعنی «کتاب خاطرات قدیمی و منابع چند دهه و چند سدهی قبل» است. اگر اسناد و تحلیل در کنار هم توانست یک بافت و ترکیب منطقی و قابل قبول ارائه بدهد، میشود آن ادعا را قابل تامل و تکیه دانست. اما اگر اینطور نبود باید بدانیم آن چه مطرح شده، نه یک نکتهی دقیق تاریخی، بلکه یک شعبدهبازیِ ناجوانمردانه و بخشی از یک پروژه سیاسی کثیف است. آقای داوری یا بزرگترهای بالادستیاش درباره آقای مصباح کدام مسیر را طی کردهاند؟ پژوهشی عالمانه یا تهمتی عامدانه؟
@ahmdinzhadihaianghlabi