ی زود از لشکر مسلمانان دچار ترس زیادی شد و بدون اینکه از میوههای خیبر نصیبی برده باشد، از راه کمک به فتنه گران خیبر برگشت.
قلعههای خیبر
در روایتها عنوان شده که در قلعه خیبر به دست مبارک حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام از جا کنده شده است. در اینجا این سؤال به ذهن میرسد که چرا در آن منطقه قلعه بوده است؟ آیا خیبر منطقه جنگی یا مقر حکومت بوده؟
در منطقه خیبر حدود شش و به روایتی هفت قلعه وجود داشت که یهودیان آنها را بنا کرده بودند. آنها در کنار هر قلعه، برج مراقبت ساخته بودند تا ورود و خروج افراد به قلعه مورد مراقبت باشد و نگهبانهایی که در آن برجهای مراقبت گماشته بودند گزارش ورود و خروج افراد را به روسای قلعه میرساندند.
در جنگی که میان مسلمانان با فتنه گران خیبر روی داد، این قلعهها با رشادتهای مسلمانان و به خصوص امام علی علیه السلام فتح شدند و با پیروزی لشکر اسلام بعد از حدود 14 روز، جنگ به اتمام رسید.
کنده شدن در قلعه خیبر به دست مبارک امام علی علیه السلام
در تاریخ بسیار نوشته و تکرار شده که حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام در فتح خیبر نقش مهمی داشتهاند. در این باره چه اطلاعات مستندی موجود است؟
دقت کنید که منطقه خیبر دارای هفت قلعه بزرگ و مهم بود. در اوایل جنگ دو قلعه فتح شد ولی برای فتح قلعه سوم به بعد مشکلاتی به وجود آمد. چراکه فتنه گران یهود از بالای قلعهها با منجنیق مسلمانان را هدف سنگهای خود قرار میدادند و در این مورد بسیار سرسختی کردند. به همین علت لشکر اسلام شهدایی در این جنگ داشت و چندین روز این مبارزه طول کشید.
در تاریخ طبری و برخی منابع دیگر این طور نوشته شده که پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله ابتدا خلیفه اول را برای فتح قلعه فرستادند ولی او موفق نشد و دست خالی و با دادن شهدایی بازگشت.
بار دیگر آن حضرت خلیفه دوم را فرستادند که او هم توفیقی به دست نیاورد بلکه تعداد زیادی از مسلمانان کشته شدند و با توصیفی که بعد از بازگشت از مقاومت فتنه گران میکرد، باعث ایجاد هراس در میان مسلمانان میشدند.
در این مرحله بود که رسول خدا صلوات الله علیه، امام علی علیه السلام را برای فتح قلعه فرستادند؟
بله. در این شرایط بود که پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله همه لشکر اسلام را جمع کرده و فرمودند: «پرچم را به دست کسی میدهم که خدا و پیامبر خدا را دوست دارد و خدا و پیامبر هم او را دوست دارند و خداوند این قلعه را با دستان او میگشاید. او مردی است که هرگز پشت به دشمن نکرده و از صحنه نبرد فرار نمیکند.» سپس پرچم را به دستان مبارک حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام دادند.
روز بعد رسول خدا صلیالله علیه و آله به امام علی علیه السلام دستور دادند که به سراغ نمایندگان قلعه بروند و آنها را به اسلام دعوت کنند، اگر قبول نکردند آنها را با وظایف خود تحت ادای اسلام از پرداخت جزیه و خلع سلاح آشنا کرده و در غیر این صورت با آنها بجنگند.
وقتی امام علی علیه السلام به سوی قلعه رفتند، دو نفر به نامهای محرب و حارث که از شجاعترین مردان آن منطقه بودند با آن حضرت جنگیدند و فوراً بدن بیجانشان روی زمین افتاد. بعد از این مراحل، ماجرای کنده شدن در قلعه خیبر توسط دستان مبارک امام علی علیه السلام روی داد که مورد تعجب همه مردم در طول تاریخ قرار گرفت.
آیا در مورد وزن و جنس آن در اطلاعاتی وجود دارد؟
بله. در منابع تاریخ نوشته شده که آن در از جنس سنگ بوده و در بزرگی بود که وزن بسیاری داشت. بعد از آن ماجرا از امام علی علیه السلام سؤال کردند که آیا سنگینی و وزن آن در را احساس کردید؟ فرمودند: «به همان قدری که از سپر خود احساس سنگینی میکردم.»
در روایت دیگری هم نوشته شده که فرمودند: «من هرگز آن در را با قدرت بشری از جای نکندم، بلکه در پرتو نیروی خداوندی و با قلبی مطمئن به روز قیامت و راضی از آن، انجام دادم.»
سرانجام ساکنان منطقه خیبر
اشاره کردید که منطقه خیبر سرسبز و حاصلخیز بود. سرنوشت یهودیانی که قبلاً در این منطقه زندگی می کردند چه شد و برای محصولات چه تصمیمی گرفته شد؟
بعد از اینکه مسلمانان بر گروه فتنه گران پیروز شدند، پیامبر اسلام صلیالله علیه و آله لطف و مرحمت بسیار بزرگی در حق اهالی خیبر کردند. آن حضرت قبول کردند که یهودیان در همان منطقه ساکن باشند و به زراعت و زندگی خودشان بر روی زمینهای خود ادامه بدهند، فقط درآمد خود را با مسلمانان تقسیم کنند.
ماجرای خیبر در آیات قرآن
آیا در مورد ماجرای فتح خیبر و رشادتهای امام علی علیه السلام در آیات قرآن کریم اشارهای شده است؟
بله. ماجرای فتح خیبر در دو آیه از قرآن کریم مطرح شده است. یک بار در آیه 15 از سوره فتح که میفرماید: «سَیقُولُ الْمُخَلَّفُونَ إِذَا انطَلَقْتُمْ إِلَى مَغَانِمَ لِتَأْخُذُوهَا ذَرُونَا نَتَّبِعْکمْ یرِیدُونَ أَن یبَدِّلُوا کلَامَ اللَّهِ قُل لَّن تَتَّبِعُو