✅قسمت دوم⏬
🔸طبرسى رحمة اللّه عليه در مجمع البيان قصه را از واحدى نقل كرده كه او به سند خود از عكرمه از ابن عباس آورده، و در آن آمده كه مردى انصارى وارد معامله آن درخت خرما شد و با صاحبش صحبت كرد، و در آخر آن را به چهل درخت خريد، و به رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) بخشيد، رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) هم آن را به صاحب خانه بخشيد، و سپس طبرسى از عطاء روايت كرده كه گفت:
نام خريدار درخت ابو دحداح بود.
🔸و سيوطى در الدر المنثور قصه را از ابن ابى حاتم از ابن عباس نقل كرده و بعد آن را تضعيف نموده.
🔸كلام فخر رازى در شأن نزول سوره ليل و نقد و برسى آن از سوى ديگر از طرق اهل سنت رواياتى آمده كه اين سوره درباره ابوبكر نازل شده، فخر رازى در تفسير كبيرش گفته:
همه مفسرين اجماع دارند بر اينكه مراد از آن يعنى از كلمه اتقى ابوبكر است، ولى بايد دانست كه شيعه به تماميشان منكر اين روايتند و مى گويند اين سوره درباره على بن ابى طالب نازل شده، به دليل اينكه قرآن در جاى ديگر نيز به دادن زكاتش ستوده، فرموده:
يوتون الزكوه و هم راكعون
پس آيه (الا تقى الذى يوتى ماله يتزكى ) هم اشاره به مضمون همان آيه دارد، و آنگاه كلمه #اتقى را به معناى افضل خلق در تقوى، و يا به عبارت ديگر باتقواترين خلق گرفته اند، كه اشكال آن گذشت.
و اما اينكه به شيعه نسبت داده شده كه همگى روايت بالا را منكر شده اند، و روايت ابى دحداح را پذيرفته اند دليل مورد اعتمادشان صحيح حميرى گذشته، و روايات ديگرى است كه همان مفاد را مى رساند.
🔸بله در يك روايت ضعيف از برقى، از اسماعيل بن مهران، از ايمن بن محرز، از ابى بصير، از امام صادق عليه السلام آمده كه در تفسير آيه (و سيجنبها الاتقى ) فرمود:
اما اين آيه مربوط است به رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم، و هر كه او را پيروى كند، و اما آيه (الذى يوتى ماله يتزكى )، در خصوص امير المؤمنين عليه السلام است چون درباره همان جناب است كه در جاى ديگر فرموده:
(و يوتون الزكوه و هم راكعون ) و اما آيه (و ما لا حد عنده من نعمه تجزى ) راجع به رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم است كه احدى به او نعمتى نداده تا جزاى آن را از او طلبكار باشد بلكه نعمت آن جناب است كه بر تمامى خلايق جارى است، صلوات اللّه عليه.
🔸و اين روايت به خاطر اينكه يكى از راويانش يعنى ايمن بن محرز شناخته شده نيست ضعيف و غير قابل اعتماد است. علاوه بر اين، مضمون آن جنبه تطبيق عمومات بر مصاديق را دارد، و جنبه تفسيرى ندارد، و يكى از ادله واضح آن اين است كه موصوف يعنى كلمه #اتقى را بر رسول خدا تطبيق كرده، و صفت آن را كه آيه (الذى يوتى ماله...) است، بر امير المومنين، و دوباره آيه بعدى را بر رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم تطبيق نموده، و اگر اين روايت درست باشد نظم كلام بكلى بهم مى خورد، البته اين در صورتى است كه كلمه #واو در آيه (و الذى يوتى...) در روايت اضافه شده باشد، (همچنانكه مى بينيم در قرآن واو ندارد) و اما اگر فرض كنيم كه جزو آيه بوده، روايت از نظر تحريف مردود است، چون جزو روايات تحريف شمرده مى شود، كه همه مردودند.
و از حميرى حكايت شده كه از احمد بن محمد، از احمد بن محمد ابن ابى نصر، از ابى الحسن رضا عليه السلام روايت كرده كه راوى گفت:
از آن جناب از معناى آيه (ان علينا للهدى ) پرسيدم، فرمود: آرى خدا است هر كه را بخواهد هدايت و هر كه را بخواهد گمراه مى كند.
عرضه داشتم:
خدا امورت را اصلاح كند، جمعى از ياران ما پنداشته اند كه معرفت اكتسابى است، هر كس فكر خود را درست بكار بيندازد به معرفت مى رسد.
امام اين سخن را نادرست دانست و فرمود: اينها اگر درست مى گويند چرا اين خير را براى خود كسب نمى كنند؟ نه، چنين نيست كه هر كس بخواهد و به هر مقدار كه بخواهد بتواند معرفت كسب كند، هيچ احدى از مردم را نمى بينى مگر آنكه از جهاتى از بعضى ديگر بهتر است، و آن بعض از جهاتى ديگر از او بهترند، نمونه اش بنى هاشمند كه موضعشان موضعى است كه مى دانى، قرابتشان با رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم به حدى است كه مى دانى، و همه مى دانيم كه آنان سزاوارترند به خلافت از شما، مع ذلك از آن محرومند، گمان مى كنى آل محمد عليهم السلم به فكر خود نبودند؟ و آيا مى توانى بگويى كه شما راه و رسم زندگى را مى دانيد و ايشان نمى دانند؟
آنگاه فرمود: ابو جعفر عليه السلام مى فرمود:
اگر براى همه مردم مقدور بود همه ما را دوست مى داشتند.
🛑ادامه🔰