بحث روايتى
(روايـاتـى دربـاره، تـقـيـه، تفويض امر به خدا، و اينكه فرعونيان هر صبح و شام بر آتش عرضه مى شوند)
در كـتـاب عـلل بـه سند خود از اسماعيل بن منصور ابى زياد، از مردى از امام صادق (عليه السلام) روايت كرده كه گفت از امام صادق (عليه السلام) از كلام فرعون كه به حكايت قرآن كريم گفته بود (ذرونى اءقتل موسى )، پرسيدم: كه چطور شود موسى (عليه السلام) را نكشت ؟ فرمود: براى اينكه زنازاده نبود و انبيا و اولاد انبيا را نمى كشند مگر فرزندان زنا.
🔴🟣🔵🟢و در مجمع البيان مى گويد: امام صادق (عليه السلام) فرمود: تقيه دين من و دين پدران مـن اسـت. كـسـى كـه تـقـيـه نـدارد، ديـن نـدارد. و تـقـيـه سـپر خدا است در زمين، چون مؤمن آل فـرعـون، اگر اظهار اسلام مى كرد كشته مى شد و ديگر نمى توانست در چنين مجلسى حساس از موسى و دعوتش دفاع كند).
مؤلف: روايات از طرق شيعه در باب تقيه بسيار است، آيات قرآن هم مؤيد آنها است، مانند آيه (الا ان تتقوا منهم تقية )، و آيه (الا من اكره و قلبه مطمئن بالايمان ).
و در محاسن به سند خود از ايوب بن حر، از امام صادق (عليه السلام) روايت كرده كه در ذيـل آيـه (فـوقـيـه اللّه سـيـئات مـا مـكـروا) فرموده: اين آيه نمى خواهد بفرمايد: خدا نـگـذاشـت آل فـرعـون آن مـرد مؤمن را به قتل برسانند، بلكه بر او حمله كردند و او را كـشتند. آيا مى دانيد چه چيز را حفظ كرد! 🟢🔴🟣🔵منظور آيه اين است كه خدا او را از اينكه در دينش شكست دهند حفظ فرمود.
🟢مؤلف: در مـعـنـاى ايـن روايت روايات ديگرى هست، و در بعضى از رواياتى كه از طرق اهل سنت نقل شده، آمده كه: خدا او را از كشتن نجات داد.
و در خـصـال از امام صادق (عليه السلام) روايت كرده كه فرمود: من تعجب مى كنم از كسى كه از چهار چيز جزع و فزع مى كند و به چهار چيز پناه نمى برد - تا آنجا كه فرمود - و تـعـجـب مـى كـنم از كسى كه فزع مى كند از اينكه مبادا دشمن به او مكر كند و نيرنگ بزند، ولى پناه نمى برد به آيه (و افوض امرى الى اللّه ان اللّه بصير بالعباد) بـراى ايـنـكـه مـى شـنـوم كـه خـداى عـزّوجلّ دنبالش مى فرمايد: (فوقيه اللّه سيئات ما مكروا).
مؤلف: اين حديث در غير خصال نيز نقل شده.
🔴و در تـفـسـيـر قـمـى مـى گـويـد: مردى به امام صادق (عليه السلام) عرضه داشت: شما دربـاره آيـه (النـار يعرضون عليها غدوا و عشيا) چه مى فرمايد؟ فرمود: بگو ببينم مـردم چـه مـى گـويـند؟ عرضه داشت: مى گويند اين عذاب در آتش دوزخ است كه آتش خلد اسـت، و ايـشـان در عـيـن حـال مـعذب به آن نمى شوند. حضرت فرمود: پس ايشان از سعدا هستند. شخص ديگرى عرضه داشت: فدايت شوم پس خودتان بفرماييد، كه چگونه است ؟ فـرمـود: ايـن در دنـيـا اسـت و امـا در آخـرت كـه دار خـلد اسـت داخـل در عـذاب مـى شـود، هـمـچـنـان كـه دنـبـالش فـرمـوده: (يـوم تـقـوم السـاعـة ادخلوا ال فرعون اشد العذاب ).
🟣🔵🟣مهم
مؤلف: منظور امام (عليه السلام) از دنيا زندگى برزخ است كه تعبير از آن به دنيا در بسيارى از روايات اهل بيت آمده است.
🔴و در مـجـمـع البـيـان از نـافـع از ابـن عـمـر روايـت كـرده كـه گـفـت: رسول خدا (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) فرمود: هر يك از شما كه بميرد، در هر صبح و شـام جـايـگـاهـش را به او نشان مى دهند، اگر اهل بهشت باشد، جايگاهش از بهشت را و اگر اهـل آتـش باشد از آتش را نشانش مى دهند و مى گويند: اينجا جايگاه تو است تا وقتى كه خدا مبعوثت كند و بدينجا بيايى.
بخارى و مسلم اين حديث را در صحيح خود آورده اند.
🔴مؤلف: سيوطى هم در الدر المنثور از بخارى و مسلم، از ابن ابى شيبه و ابن مردويه اين حـديـث را آورده. و ايـن مـضمون در روايات ائمه اهل بيت (عليهم السلام) بسيار وارد شده و بـسـيـارى از آن روايـات در بـحـث بـرزخ، در جـلد اول اين كتاب و مواردى ديگر نقل شد