ابوتراب به معناى پدر خاك ، يا دمساز خاك ، يا پدر و رئيس خاكيان است .
اين لقب از محبوب‌ترين القاب در نزد امام علي عليه السلام و يكي از زيباترين القاب آن حضرت به شمار مي‌آيد .
... ...
شيخ علاء الدين سكتوارى در محاضرة الأوائل، ص۱۱۳ گويد : نخستين كسى كه به كنيه ابو تراب ناميده شد على بن ابى طالب رضى الله عنه است ، اين كنيه را رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم به او داد آن گاه كه ديد او بر روى زمين خوابيده و خاك بر پهلوى او نشسته است ، از روى لطف و مهربانى به او فرمود :
برخيز اى ابو تراب .
عباية بن ربعى گويد : به عبد الله بن عباس گفتم : رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم از چه رو على عليه السلام را ابو تراب ناميد ؟ گفت : از آن رو كه على عليه السلام صاحب زمين و حجت
خدا بر اهل آن پس از رسول خداست ، و بقاى زمين و آرامش آن به او است ،