✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️آیا تربیت خانوادگی و وراثت در شکل گیری اخلاق انسان موثر است؟ (بخش اول)
🔸بى شك نخستين مدرسه هر انسانى دامان مادر و آغوش پدر اوست، و در همين جا است كه نخستين درس هاى فضيلت يا رذيلت را مى آموزد؛ و اگر مفهوم #تربيت را اعم از «تكوينى» و «تشريعى» در نظر بگيريم نخستين مدرسه، رحم مادر و صلب پدر است، كه آثار خود را بطور غيرمستقيم در وجود فرزند مى گذارد، و زمينه ها را براى فضيلت و رذيلت آماده مى سازد. در احاديث اسلامى تعبيرات بسيار لطيف و دقيقى در اين قسمت وارد شده كه به بخشى از آن ذيلاً اشاره مى شود:
1⃣امام على(ع) فرمود: «حُسْنُ الأخْلاقِ بُرْهانُ كَرَمِ الأعْراقِ؛ [۱] اخلاق پاك و نيك، دليل وراثت هاى پسنديده انسان [از پدر و مادر] است». به همين دليل در خانواده هاى پاك و با فضيلت غالباً فرزندانى با فضيلت پرورش مى يابند، و بعكس افراد شرور غالباً در خانواده هاى شرور و آلوده اند.
2⃣در حديث ديگرى حضرت می‌فرماید: «عَلَيْكُمْ فى طَلَبِ الْحَوائِجِ بِشَرافِ النُّفُوسِ وَ ذَوِى الاُْصوُلِ الطَيِّبَةِ فاِنَّها عِنْدَهُمْ اَقْضى وَهِىَ لَدَيْهِمْ اَزْكى؛ [۲] در طلب حوائج به سراغ مردم شريف النّفس كه در خانواده هاى پاك و اصيل پرورش يافته اند برويد، چرا كه نيازمنديها نزد آنها بهتر انجام مى شود و پاكيزه تر صورت مى گيرد!».
3⃣در عهدنامه مالك اشتر در توصيه اى كه امام على (ع) به مالك درباره انتخاب افسران لايق براى ارتش اسلام مى كند، چنين مى خوانيم: «ثُمَّ الْصَقْ بِذَوى الْمُروُءاتِ وَالأحْسابِ وَ اَهْلِ الْبُيُوتاتِ الصالِحَةِ وَالسَّوابِقِ الْحَسَنَةِ ثُمَّ اَهْلَ النَّجَدَةِ وَ الشُّجاعَةِ وَالسَّخاءِ وَ السَّماحَةِ فَاِنَّهُمْ جِماعٌ مِنَ الْكَرَمِ وَ شُعَبٌ مِنَ الْعُرْفِ؛ [۳] سپس پيوند خود را با شخصيّت هاى اصيل و خانواده هاى صالح و خوش سابقه برقرار ساز و پس از آن با مردمان شجاع و سخاوتمند و بزرگوار، چرا كه آنها كانون فضيلت و مركز نيكى هستند».
4⃣تـأثير پدر و يا مادر آلـوده در شخـصيّت اخلاقى فرزندان تا آن اندازه است كه در حديث ديگرى از امام صادق (ع) آمده است: «اَيـُّما اِمْرأَة اَطاعَتْ زَوْجَها وَ هوَ شارِبُ الْخَمْرِ، كانَ لَها مِنَ الْخَطايا بِعَدَدِ نُجُوُمِ السَّماءِ، وَ كُلُّ مَوْلوُد يَلِدُ مِنْهُ فَهُوَ نَجسٌ؛ [۴] هر زنى اطاعت از همسرش كند در حالى كه او شراب نوشيده [و با او همبستر شود] به عدد ستارگان آسمان مرتكب گناه شده است و فرزندى كه از او متولّد مى شود آلوده خواهد بود!». در روايات متعدد ديگرى نيز از قبول خواستگارى مرد شرابخوار و بداخلاق و آلوده نهى شده است. [۵]
5⃣تأثير تربيت پدر و مادر در فرزندان تا آن پايه است كه در حديث مشهور نبوى آمده است: «كُلُّ مَوْلُود يُولَدُ عَلَى الْفِطْرَةِ حتّى يَكُونَ اَبَواهُ هُمَا اللَّذانِ يُهَوِّدانِهِ وَ يُنَصِّرانِهِ؛ [۶] هر نوزادى بر فطرت پاك توحيد [و اسلام] متولّد مى شود، مگر اينكه پدر و مادر او را به آئين يهود و نصرانيّت وارد كنند». جايى كه تربيت خانوادگى، ايمان و عقيده را دگرگون سازد چگونه ممكن است در اخلاق اثر نگذارد؟
6⃣همين امر سبب شده است كه مسأله «تربيت فرزندان» به عنوان يكى از اساسى ترين حقوق آنها بر پدر و مادر شمرده شود؛ در حديث نبوى (ص) مى خوانيم: «حَقُّ الْوَلَدِ عَلَى الْوالِدِ اَنْ يُحْسِنَ اِسْمَهُ وَ يُحسِنَ اَدَبَهُ؛ [۷] حقّ فرزند بر پدر اين است كه نام نيكى بر او بگذارد و او را بخوبى #تربيت كند». روشن است نام‌ها آثار تلقينى بسيار مؤثّرى در روحيّه فرزندان دارد؛ نام شخصيّت هاى بزرگ و پيشگامان تقوا و فضيلت، انسان را به آنها نزديك مى كند، و نام سردمداران فجور و رذيلت، انسان را به سوى آنها مى كشاند؛ در اسلام حتّى از اين مسأله ظريف روانى غفلت نشده و فصل مبسوطى درباره نامهاى خوب و نامهاى بد در كتب حديث آمده است. [۸] #ادامه_دارد...
پی نوشت‌ها؛
[۱] غرر الحكم و درر الكلم، تميمى آمدى، ص ۳۴، ح ۵۲
[۲] همان، ص ۴۴۹، ح ۱۳
[۳] نهج البلاغة (صبحی صالح)، شريف الرضى، فيض الإسلام، ص ۴۳۵، خ ۵۳ و من كتاب له ع كتبه للأشتر النخعی...
[۴] إرشاد القلوب إلى الصواب، ديلمی، ج ۱، ص ۱۷۵
[۵] وسائل الشيعة، شيخ حر عاملى، ج ۲۵، ص ۳۰۹ تا ۳۱۳
[۶] مجمع البيان فى تفسير القرآن، طبرسى، ج ۸، ص ۴۷۴، ذيل آيه ۳۰ سوره روم
[۷] كنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال، علي بن حسام الدين المتقي الهندی، ج ۱۶، ص ۵۴۴، فصل اول فی الاسماء والکنی، حديث ۴۵۱۹۲
[۸] وسائل الشيعة، شيخ حر عاملى، ج ۲۱، ص ۳۸۸ تا ۴۰۱
📕اخلاق در قرآن، آيت الله العظمى ناصر مكارم شيرازى، مدرسه الامام على بن ابيطالب(ع)، چ اول، ج ۱، ص ۱۷۱
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#تربيت #تربیت_فرزند #خانواده #والدین #پدر #مادر
@tabyinchannel منبع
✳️ #قرارگاه_فرهنگی_عمار
🆔 https://eitaa.com/ammar_enghlab