✅ رقابت تسلیحاتی اروپا؛ پیشران جنگ اول جهانی
🎖#برگی_از_تاریخ
ازجمله عوامل تثبیت‌کنندۀ موازنۀ قوا، رقابت تسلیحاتی میان بازیگران اصلی صحنۀ رقابت بود. این رقابت باعث شد که در قرن نوزدهم، دولت‌های اروپایی -در مقایسه با کشورهای آسیایی و آفریقایی- در یک موقعیت فوق‌العاده برتر قرار گیرند. فناوری پیشرفته موتورهای بخار، سوخت مایع و دیگر افزارهای ماشینیْ برتری اقتصادی و نظامی قاطعی به اروپا بخشید. بهبود تفنگ تَه‌پُر که قدرت آتش را به میزان زیادی گسترش می‌داد، پیشرفت بزرگ‌تری به‌حساب می‌آمد. تفنگ‌های کتلینگ، مسلسل‌های ماکسیم و توپ‌های سبک صحرایی در افزایش قدرت نظامی ملل اروپایی بسیار مؤثر بود. ساخت قایق‌های توپ‌دار و مجهز به موتورهای سوختی موجب شد که قدرت دریایی اروپایی بتواند از گذرگاه‌های آبی مانند نیجر، سند و یانگ‌تسه به درون کشورهای غیراروپایی گسترش یابد.
شاید بتوان گفت که شدیدترین نمونۀ اختلاف قدرت اروپا با ملل دیگر در جریان نبرد اُم‌دورمان (omdurman) در ۱۸۹۸ آشکار شد؛ زیرا در این نبرد مسلسل‌های ماکسیم و تفنگ‌های لی-اینفیلد که در اختیار قوای انگلستان بود، ظرف یک روز توانست ۱۱ هزار نفر از دراویش را در برابر ۴۸ نفر تلفات تارومار کند. در ربع آخر قرن نوزدهم، قوای نظامی دول اروپایی افزایشی چشم‌گیر داشت. در چهل سال -از ۱۸۷۲ تا ۱۹۱۲- رشد هزینه‌های نظامی و دریایی دول اروپایی به شرح زیر بود:
در آلمان ۳۳۵٪،
در روسیه ۲۱۴٪،
در ایتالیا ۱۸۵٪،
در انگلستان ۱۸۰٪،
در اتریش- مجارستان ۱۵۵٪،
و در فرانسه ۱۳۷٪.
روند رقابت تسلیحاتی در دهۀ اول قرن بیستم، براساس اصول موازنۀ قوا، به تضعیف آن اصل منجر شد.
در این سال‌ها هر یک از قدرت‌ها افزایش توان نظامی قدرت مقابل را نه به‌عنوان تلاش برای افزایش توان دفاعی، بلکه به‌عنوان تلاش برای افزایش توان تهاجمی تلقی می‌کرد و در نتیجه رقابت تسلیحاتی کارکرد بازدارندگی نداشت و حتی قدرت‌ها را تحریک می‌کرد تا در حمله پیش‌دستی کرده و قدرت مقابل را غافلگیر کنند.
📚منبع: تاریخ روابط بین‌الملل (۱۸۷۰_۱۹۴۵)، نوشتهٔ مجید بزرگ‌مهری، نشر سمت، ص۱۷۶_۱۷۷.
@amniatemeli