(آيه ١٣) -از آنجا كه امتناع شيطان از سجده كردن، براى آدم (ع) يك امتناع ساده و معمولى نبود و نه يك گناه عادى محسوب مى‌شد، بلكه يك سركشى و تمرّد آميخته به اعتراض و انكار مقام پروردگار بود. به اين جهت، مخالفت او سر از كفر و انكار علم و حكمت خدا درآورد و به همين جهت، مى‌بايست تمام مقامها و موقعيتهاى خويش را در درگاه الهى از دست بدهد، به همين سبب خداوند او را از آن مقام برجسته و موقعيتى كه در صفوف فرشتگان پيدا كرده بود بيرون كرد و به او «فرمود: از اين مقام و مرتبه، فرود آى» (قالَ فَاهْبِطْ مِنْها) . سپس سر چشمۀ اين سقوط و تنزّل را با اين جمله، براى او شرح مى‌دهد كه: «تو حق ندارى در اين مقام و مرتبه، راه تكبر، پيش گيرى» (فَما يَكُونُ لَكَ أَنْ تَتَكَبَّرَ فِيها) . و باز به عنوان تأكيد بيشتر، اضافه مى‌فرمايد: «بيرون‌رو كه از افراد پست و ذليل هستى» (فَاخْرُجْ إِنَّكَ مِنَ الصّاغِرِينَ) . يعنى، نه تنها با اين عمل بزرگ نشدى، بلكه به عكس به خوارى و پستى گراييدى. از اين جمله به خوبى روشن مى‌شود كه تمام بدبختى شيطان، مولود تكبر او بود. از امام صادق عليه السّلام نيز نقل شده كه فرمود: «اصول و ريشه‌هاى كفر و عصيان، سه چيز است. حرص و تكبر و حسد، اما حرص سبب شد كه آدم از درخت ممنوع بخورد، و تكبر سبب شد كه ابليس از فرمان خدا سرپيچى كند، و حسد سبب شد كه يكى از فرزندان آدم ديگرى را به قتل رساند» ! برگزیده تفسیر نمونه - 2، صفحه 30 🔸اکنون شما هم به کانال آموزش تجوید و حفظ  قرآن بپيونديد: 👉 @amozeshtajvidhefzquran👈