📝 #یادداشت | امام رضا ع و کمال عقل ♦️ به مناسبت شهادت امام رضا علیه السلام جا دارد نگاهی دوباره به این حدیث معروف که آن حضرت خصلت های ده‌گانه ای را به عنوان ملاک تامّ بودن عقل شخص مسلمان نام برده اند مرور کنیم: لاَ يَتِمُّ عَقْلُ اِمْرِئٍ مُسْلِمٍ حَتَّى تَكُونَ فِيهِ عَشْرُ خِصَالٍ 📍مادامی که این ده خصلت در شخص مسلمان نباشد، عقل او کامل نمیگردد: ۱- اَلْخَيْرُ مِنْهُ مَأْمُولٌ 📍از جانب او خیر و نیکی مورد توقع باشد. (یعنی دیگران او را به این می شناسند که اهل نیکی کردن است.) ۲- وَ اَلشَّرُّ مِنْهُ مَأْمُونٌ 📍و برعکس، دیگران از جانب او نسبت به شرّ و بدی در امان هستند. ۳- يَسْتَكْثِرُ قَلِيلَ اَلْخَيْرِ مِنْ غَيْرِهِ 📍خوبی اندک دیگران را بزرگ می شمارد. ۴- وَ يَسْتَقِلُّ كَثِيرَ اَلْخَيْرِ مِنْ نَفْسِهِ 📍اما خوبی زیاد خودش را کم به حساب می آورد. ۵- لاَ يَسْأَمُ مِنْ طَلَبِ اَلْحَوَائِجِ إِلَيْهِ 📍هرچه از او حاجت بخواهند خسته نمیشود. ۶- وَ لاَ يَمَلُّ مِنْ طَلَبِ اَلْعِلْمِ طُولَ دَهْرِهِ 📍تا آخر عمر از طلب علم خسته نمیشود. ۷- اَلْفَقْرُ فِي اَللَّهِ أَحَبُّ إِلَيْهِ مِنَ اَلْغِنَى 📍تهيدستى در راه خدا را بيشتر از توانگرى دوست مى‌دارد. ۸- وَ اَلذُّلُّ فِي اَللَّهِ أَحَبُّ إِلَيْهِ مِنَ اَلْعِزِّ فِي عَدُوِّهِ 📍ذلت در راه خداوند را از عزت در راه دشمن خداوند بیشتر دوست دارد. (البته مراد ذلت و عزت ظاهری است؛ زیرا عزت حقیقی نزد خداوند محقق می شود و هرکه با او باشد در حقیقت عزیز است، هرچند در ظاهر از نظر عده ای ذلیل باشد.) ۹- وَ اَلْخُمُولُ أَشْهَى إِلَيْهِ مِنَ اَلشُّهْرَةِ 📍گمنامی برای او دوست داشتنی تر از مشهور شدن است. ۱۰- ثُمَّ قَالَ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ اَلْعَاشِرَةُ وَ مَا اَلْعَاشِرَةُ قِيلَ لَهُ مَا هِيَ قَالَ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ لاَ يَرَى أَحَداً إِلاَّ قَالَ هُوَ خَيْرٌ مِنِّي وَ أَتْقَى 📍سپس امام فرمود، خصوصیت دهم، آن هم چه خصوصیتی!؟ همین طرز بیان ایشان باعث شد اطرافیان با توجه بیشتری سوال کنند، آن خصوصیت چیست؟ 📍ایشان فرمود: با هیچ انسانی مواجه نشود مگر اینکه او را برتر و باتقواتر از خود بداند. سپس آن حضرت در توضیح اینکه چگونه دیگران را از خود برتر بداند چنین فرمود: إِنَّمَا اَلنَّاسُ رَجُلاَنِ رَجُلٌ خَيْرٌ مِنْهُ وَ أَتْقَى وَ رَجُلٌ شَرٌّ مِنْهُ وَ أَدْنَى فَإِذَا لَقِيَ اَلَّذِي شَرٌّ مِنْهُ وَ أَدْنَى قَالَ لَعَلَّ خَيْرَ هَذَا بَاطِنٌ وَ هُوَ خَيْرٌ لَهُ وَ خَيْرِي ظَاهِرٌ وَ هُوَ شَرٌّ لِي وَ إِذَا رَأَى اَلَّذِي هُوَ خَيْرٌ مِنْهُ وَ أَتْقَى تَوَاضَعَ لَهُ لِيَلْحَقَ بِهِ. 📍زیرا مردم دو دسته اند: یا بهتر و پرهيزگارتر از او بنظر مى‌رسند، و يا بدتر و پست‌تر. اگر کسی را ببيند كه (در نظرش) بدتر و پست‌تر است گويد: شايد نيكى او در باطن باشد كه بهتر است، ولی نيكى من در ظاهر است كه برايم بدتر است، و اگر آن دیگری را ببيند كه بهتر و پرهيزگارتر است در برابرش تواضع كند تا به وى ملحق شود. سپس امام فرمود هرگاه شخص چنین کند، مجد و عظمتش بالا رود و بزرگ اهل زمانه اش می شود. 📮پ.ن: چنانکه مشاهده می شود، هر ده خصلتی که شمرده شده، خصوصیات اجتماعی هستند. به نظر می رسد آنچه در ابتدای روایت بیان شده که عقل مسلمان کامل نمی‌گردد از همین روست که مسلمانی تنها در امور فردی خلاصه نشود و مسلمانان از زیر بار تکالیف اجتماعی شانه خالی نکنند. 💯 تک تک ۱۰ خصوصیتی که شمرده شد به تنهایی می تواند شخصی را در جامعه برجسته کند. مگر ممکن است شخصی حضور مثبت و فعال اجتماعی نداشته باشد و به جایگاه (الخیر‌ منه مأمول) برسد؟ حال اگر این ۱۰ خصوصیت در شخصی جمع گردد، چه می شود؟ 🔸به راستی که امام صادق علیه السلام فرمود باید در اجتماع به نوعی رفتار کنید که بهترین فرد جمع ها باشید، مایه ی زینت ما اهل بیت باشید به طوری که برای نشان دادن عظمت شما بگویند: هذا جعفریٌّ. و جالب است فضایی که این احادیث در آن صادر شده اند مربوط به زمانی است که شیعیان در اقلیت به سر می بردند، بنابراین چنین نیست که ما تنها این خصوصیات را نسبت به شیعیان دیگر داشته باشیم، بلکه باید در هر اجتماعی چنین حضور فعال و مثبت داشته باشیم و شخص شاخص و بزرگ تمامی جمع ها گردیم. 🖋رحیل اندیشگان؛ رسانه علوم انسانی-اسلامی ⤵️⤵️ https://eitaa.com/joinchat/3893887279C7b5cd95191