پیامبر اکرم(ص) فرموده است: «خداوند عزوجل مى فرماید: اى بندگان من! گرامى ترین خلق و پرفضیلت ترین آنان نزد من، محمد و برادرش على و امامان بعد از وى هستند. اینان «وسیله»ها به سوى من مى باشند. هر کس حاجتى دارد و نفعى را طالب است و یا دچار حادثه اى سخت و زیان بار گشته و برطرف شدن آن را مى خواهد، مرا به محمد و آل طاهرینش بخواند تا به نیکوترین وجه حاجت او را برآورم» (۱۸) پس از اینکه آدم ابوالبشر مرتکب ترک اولى شد، در مقام توبه به پیشگاه خداوند عرضه داشت: پروردگارا به حق  محمد(ص) از تو مى خواهم که مرا بیامرزى... (۱۹) در کتاب ها و مدارک معتبر اهل سنت آمده است: هرگاه قحطى و خشکسالى پیش مى آمد، عمر از طریق توسّل به عباس عموى پیامبر، طلب باران مى کرد و مى گفت: به خدا سوگند! عباس وسیله به درگاه الهى و داراى قرب و منزلت نزد او است و خدایا! ما به وسیله عموى پیغمبرمان به تو روى مى آوریم، پس سیرابمان کن» (۲۰). عثمان بن حنیف مى گوید: روزى در محضر پیامبر اکرم(ص) بودم، حضرت به شخصى که مشکل خود را به ایشان عرضه مى کرد، شیوه دعا و توسّل را چنین تعلیم فرمود: برو وضو بساز و دو رکعت نماز به جا آور و پس از آن خداوند را با این جملات بخوان: «بارخدایا! از تو درخواست مى کنم و به تو روى مى آورم به پیامبرت، پیامبر رحمت. اى محمد! من به حق تو به سوى خدایم روى آورده ام تا حاجتم برآورده شود. خدایا! پیامبرت را در مورد من شفیع قرار ده». (۲۱). ۳- رعایت آداب: رعایت آداب دعا در ارتباط موثر با خداوند نقش به سزایی دارد، در این قسمت آداب استجابت دعا که در روایات به آنها اشاره شده، ذکر مى کنیم. از جمله: ۱. گفتن بسم الله الرحمن الرحیم در ابتدا ۲. فرستادن صلوات ۳- ۱ بار حداقل ۳. استغفار و اظهار فروتنی و دوری از حالت طلب کاری و ... . برآوردن حاجت نیازمندان: خدمت به بندگان الهی، به خصوص رسیدگی به وضعیت فقراء اهل ایمان، سبب تقویت ارتباط انسان با خداوند و استجابت دعا مى گردد. طبیعى است که هر قدر اعمال نیک انسان بهتر باشد لطف الهى به او بیشتر است. ۴- شرایط خواسته و حاجت : ۱. با حکمت الهى مغایرت نداشته باشد: خداى متعال بر اساس حکمت خود این عالم را طبق قوانین خاص اداره مى کند و هیچگاه، این قوانین را نقض نمى کند بنابراین استجابت دعا باید از کانال قوانین و سنن الهى جریان یابد و اگر دعایى نقض کننده این مطلب باشد مستجاب نمى شود. زیرا خداى متعال فقط کریم نیست بلکه حکیم نیز هست و هیچ صفتى از صفات او صفت دیگرش را نقض نمى کند. امام على (ع) مى فرماید خداوند سبحان حکمت خویش را نقض نمى کند بنابراین هر دعایى را مستجاب نمى سازد. (۲۲). ۲. مطابق مصلحت باشد: در ضمن شمارش علل گوناگونى که باعث مى شود حاجات انسان سریعاً اجابت نشود، یکى از مهمترین آن علّتها این است که گاهى اوقات انسان از خداوند چیزهایى را درخواست مى نماید و فکر مى کند اجابت آن به نفع او مى باشد حال آن که در واقع اجابت آن درخواست به ضرر اوست. درسوره بقره آمده است: «چه بسا چیزى را خوش نداشته باشید حال آنکه خیر شما در آن است و یا چیزى را دوست داشته باشید، حال آنکه شرّ شما در آن است». (۲۳). پانوشت: ۱- (غافر ۶۰) ۲- کافی، ج۲، ۴۶۷ ۳- مائده، آیه ۳۵ ۴- بحار الانوار،ج۷۳،ص۳۲۹ ۵- بحار الانوار،ج۹۳،ص۳۵۸ ۶- میزان الحکمه،ج۳،ص۸۷۵ ۷- اصول کافی،ج۲،ص۴۷۴ ۸- بحارالانوار،ج۹۳،ص۳۶۸ ۹- المیزان،ج۲،ص۴۳ ۱۰- میزان الحکمه،حدیث۵۶۰۶ ۱۱- نیایش امام حسین(ع)در عرفات،ص۱۱ ۱۲- میزان الحکمه،ج۲،ص۸۸۰ ۱۳- میزان الحکمه،ج۲،ص۸۸۰ ۱۴- میزان الحکمه،ج۲،ص۸۸۰ ۱۵- میزان الحکمه،ج۲،ص۸۸۰ ۱۶- کافی،ج۲،ص۳۵۵ ۱۷- کافی،ج۲، ص۴۷۹ ۱۸- بحارالانوار، ج ۹۴، ص ۲۲، ح ۲۰ ۱۹- مستدرک صحیحین، ج ۲، ص۶۱۵ ۲۰- اسدالغابة، ج ۳، ص ۱۶۵ ۲۱- مسند احمد بن حنبل، ج ۴، ص ۱۳۸ ۲۲- میزان الحکمه،ج۲،ص۸۷۶ ۲۳- بقره, آیه ۲۱۶