🔷اهل «اخلاص» همنشین اهل «بطانه » و «ولیجه» نمیشوند
معادل واژه «نفوذ» در قرآن دو واژه است که هر کدام یک بار در قرآن ذکر شده: یکی واژه «بطانه» است و دیگری واژه «ولیجه».
بیانات آیت‌الله مصباح در سی‌امین نشست انجمن فارغ‌التحصیلان :
◀️بخش اول
🔹معادل واژه «نفوذ» در قرآن دو واژه است که هر کدام یک بار در قرآن ذکر شده: یکی واژه «بطانه» است و دیگری واژه «ولیجه». در سوره آل‌عمران آیه 118 خطاب به مؤمنین می‌فرماید: یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ بِطَانَةً مِّن دُونِکُمْ لاَ یأْلُونَکُمْ خَبَالاً وَدُّواْ مَا عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاءُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِی صُدُورُهُمْ أَکْبَرُ قَدْ بَینَّا لَکُمُ الآیاتِ إِن کُنتُمْ تَعْقِلُون َ؛ شما رازداران و افراد محرمی از غیر خدا و پیغمبر و مانند این‌ها اتخاذ نکنید. این دوستانی که محرمانه با آنها ارتباط پیدا می‌کنید و سَر و سِرّی با هم دارید و احیانا در کارها با آنها مشورت می‌کنید و از همدیگر کمک می‌گیرید این‌ها کسانی هستند که لاَ یأْلُونَکُمْ خَبَالاً؛ هر اذیتی بتوانند درباره شما اعمال می‌کنند و از هیچ چیز کوتاهی نمی‌کنند؛ وَدُّواْ مَا عَنِتُّمْ دوست دارند شما به رنج و زحمت بیفتید، همیشه گرفتار باشید، از گرفتاری شما خوششان می‌آید.
🔹قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاءُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ؛ حتی در میان حرف‌هایشان هم آثاری از دشمنی خواهید دید؛ یعنی حتی نمی‌توانند دشمنی‌شان را در مقام صحبت‌کردن هم مخفی کنند؛ اما وَمَا تُخْفِی صُدُورُهُمْ أَکْبَرُ؛ دشمنی‌شان به همان حدی نیست که در کلام‌شان ظاهر می‌شود؛ آن‌چه در دل دارند خیلی بیش‌تر است. بعد می‌فرماید: قَدْ بَینَّا لَکُمُ الآیاتِ؛ ما این حقایق را برای شما بیان کردیم إِن کُنتُمْ تَعْقِلُون؛ اگر شما اهل عقل هستید. یعنی آن‌قدر این‌ها واضح است که اگر کسی اهل عقل باشد، خودش می‌فهمد، اما در عین حال برای شما توضیح دادیم. دشمنی این‌ها با شما در حرف زدن‌شان هم پیداست؛ ولی آثار دشمنی آنها در عمل‌‌شان خیلی بیش‌تر است. به قول خودمان آنها می‌خواهند سایه شما را با تیر بزنند؛ آن وقت چه طور شما غافلید از این‌ها و با این‌ها ارتباط برقرار می‌کنید؟ لاَ تَتَّخِذُواْ بِطَانَةً.
🔹این کلمه «بطانه» جهت پذیرش را می‌گوید، یعنی از این جهت که شما این‌ها را اهل راز خودتان قرار دادید، از این جهت می‌شوند «بطانه»، اما از آن جهتی که آنها تلاش می‌کنند بین شما وارد شوند، می‌شوند «نفوذی». این‌ها بطانه هستند یعنی در باطن و پنهان با آنها سر و کار دارید؛ و در ظاهر معلوم نیست. آنها می‌گویند ما با شماییم. آیه بعد هم می‌فرماید: وقتی در جمع شما قرار می‌گیرند می‌گویند ما هم ایمان داریم. می‌گویند ما اهل وحدتیم و همه یک هدف داریم؛ ولی این‌ها همه‌شان راست نمی‌گویند. آن وقتی معلوم می‌شود راست می‌گویند که با دیگران سر و سرّ نداشته باشند.
🔹کلمه «ولیجه» که در آیه 16 سوره توبه هست، با این معنای «نفوذی» در اصطلاح خودمان بیش‌تر مناسبت دارد. می‌فرماید: أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تُتْرَکُواْ وَلَمَّا یعْلَمِ اللهُ الَّذِینَ جَاهَدُواْ مِنکُمْ وَلَمْ یتَّخِذُواْ مِن دُونِ اللهِ وَلاَ رَسُولِهِ وَلاَ الْمُؤْمِنِینَ وَلِیجَةً . در مقام توبیخ، می‌گوید: چرا این طور فکر می‌کنید؛ مگر پنداشتید که خدا دست از سر شما می‌کشد و شما را رها می‌کند؟! وَلَمَّا یعْلَمِ اللهُ الَّذِینَ جَاهَدُواْ مِنکُمْ وَلَمْ یتَّخِذُواْ مِن دُونِ اللهِ وَلاَ رَسُولِهِ وَلاَ الْمُؤْمِنِینَ وَلِیجَةً؛ در حالی که معلوم نشده چه کسانی اهل جهادند و ولیجه اتخاذ نمی‌کنند؛ یعنی به دوستانی مخفی که سعی می‌کنند خودشان را وارد کنند و نفوذ کنند، اجازه ورود و نفوذ نمی‌دهند. «ولوج» یعنی ورود. تا خدا این کار را انجام ندهد و شرایطی پیش نیاورد که معلوم بشود چه کسانی پایدار و مقاوم هستند و زیر بار نفوذی‌ها نمی‌روند و آنها را در داخل خودشان راه نمی‌دهند، خدا دست از سر جامعه شما نمی‌کشد.
🔹آن قدر شرایط پیش می‌آورد تا معلوم شود که چه کسانی واقعا در راه خدا جهاد می‌کنند و با نفوذی‌ها سر و کاری ندارند و به آنها اجازه نفوذ نمی‌دهند. آن قدر باید زیر و رو بشود تا این‌ها معلوم بشود؛ چون به یک معنا اصلا هدف آفرینش این‌ها هستند و دیگران طفیلی‌اند. باید شرایطی پیش بیاید که این‌ها رشد کنند و معلوم بشود که چه کسانی اهل اخلاصند و انگیزه دیگری ندارند، سر و سرّی با دشمنان خدا برقرار نمی‌کنند و مصالح اسلام را فدای منافع شخصی‌شان نمی‌کنند. در آیه 154 سوره آل عمران نیز می‌فرماید: وَلِیُمَحِّصَ مَا فِی قُلُوبِکُمْ؛ تا کاملا خالص به دست بیاید که ته دلتان چیست و دنبال چه می‌گردید.
منبع: فصلنامه فرهنگ پویا شماره 31.
#یاران_اربعینی | عضوشوید 👇
@arbaeeniy_yaran
ادامه در پست بعدی