معرفت نفس عرفانی و حقیقی یک فرآیند سلوکی است که انسان در نهایت به حقیقت عجز و فقر و نیستی خود را شهود میکند هر چند حقیقت فقر در هر ممکنی موجود منتهی گناهان؛عقاید باطل؛ سوء اخلاق تعلقات و ... حجاب شده با زدودن این امور و طی مراحل خاص کم کم آن حقیقت زلال و ناب فنا ظاهر می شود و ظهور اکبر رخ می‌دهد و انسان به حقیقت میداند که: تو هیچ و دنیا هیچ و دلت پیچ ای هیچ مپیچ،پیچ(دل)بر هیچ😂 در مقام تفکیک معرفت نفس بنا بر تحقیق آن هفت نوع به دست می آید که در تفصیل باید فرقها و حیطه ها و مرزها را جست. آنچه مهم است نباید با کشف و خواب و ..خود را مشغول کرد این مسائل مثل نقل و نبات ریخته فقر و فنا است که مشتری کمی دارد شان شهادت، فوز زیارت