علت اصلی شکلگیری حماسه ۹ دی در ظاهر انتخابات ۸۸ و اعلام تقلب در انتخابات توسط کسانی بود که پیروز انتخابات نبودند.
مخالفان جمهوری اسلامی ایران بر این عقیدهاند که فضای سیاسی ایران در همه زمینهها برای بهرهبرداری و عملیاتی کردن الگوهایی چون انقلاب رنگی آماده است. بر این اساس، جمهوری اسلامی چون نظامی است که یکی از لایهها و رویههای آن را به هر ترتیب، انتخابات شکل میدهد و «نظام انتخاباتی بالنّسبه فرصت خیزی دارد و از اینرو، مستعد الگوهای مسالمتآمیز تغییر همچون انقلاب رنگی است» این جریان از آغاز پیروزی انقلاب با این انقلاب الهی همراه شده بود.
در فتنه سال ۸۸ تعدادی از خواص که در انتخابات ریاست جمهوری رای نیاورده بودند اعلام تقلب در انتخابات کرده و عدهای هم از آنان حمایت کردند و در پی آن اعتراضهایی در نقاط مختلف کشور برگزار شد. در این زمان کشورهای مخالف ایران به حمایت از معترضین برخاسته و این اعتراضها را به آشوب و اغتشاش کشاندند و چندین ماه کشور دچار درگیریهای خیابانی و غارت و آتش زندن برخی از اماکن بود و عدهای هم به قتل رسیدند.
روز ۹ دی با توجه به پیش زمینههایی که حوادث پس از انتخابات به وجود آورده بود، شکل گرفت، از جمله این پیش زمینهها میتوان به عواملی همچون زیر سؤال بردن اصل دین، نظام اسلامی و همچنین اصل ولایت فقیه اشاره کرد که باعث شد مردم ایران با راهپیمایی خود، دشمنان نظام اسلامی را مایوس کنند.