🔹«کربلا!کربلا! ما داریم میآییم» را بارها شنیدهایم. اکبر شریعت (مداح و شاعرِ اثر)، با یادِ نام شهدای انقلاب و دفاع مقدس، خود و همرزمانش را به ادامه راه شهدا دعوت میکند و این حرکت را در امتداد نهضت عاشورا میبیند. فارغ از کلیّتِ اثرِ باکلامش، نغمه (ملودی) این اثر نیز، در ذهن ما، برای شهدا و دفاع مقدس ثبت شده است. میثم مطیعی در اقتباسی از همین اثر، نوحهای خوانده است که با شنیدنش، حال و هوای اثرِ اصلی، بازآفرینی میشود. در بین مداحان، میثم مطیعی، بیش از دیگران، از این سنخ اقتباسها دارد که برخی از آنها، توفیق بیشتری یافتهاند.
🔹برخی نغمهها در حافظه تاریخی مردم با حال و هوای مشخصی تعیّن پیدا کردهاند. نمونه بارزش، برخی از نوحهها و ترانههای دفاع مقدسیاند که فارغ از کلام، در نغمه خود نیز، حامل گنجینهای از معانی نظیر حماسه، رزم و فتحند که الهام گرفتن یا بازآفرینیشان، میتواند همان معانی را فراخوانی کند.
🔹نوحههای اقتباسی از نغمههایی که برای شهادت خوانده شدهاند، در موضوعِ محوری با هم تناسب و اشتراک دارند و هر دوی آنها درباره شهادتطلبی و ایثارند؛یا برای سیدالشهدا و شهدای کربلا یا شهدای دفاع مقدس و انقلاب. اگر این اقتباسها، به برداشت صِرف از نغمه محدود نشوند و تناسبهای دیگری را فراهم کنند، هنریتر و هوشمندانهتر خواهند بود. برای مثال، حسین طاهری، مداحی «ای لشکر صاحب زمانِ» صادق آهنگران را به شکل رجز بازآفرینی کرده که گویایِ حضور تاریخیِ امروز ما در امتداد همان آرمانِ دفاع مقدس است و پیغام «آماده باشِ» آخرالزمانی را به مخاطب گوشزد میکند.
🔹در این فرسته، ۹ مورد از مداحیهایی را میشنویم که نغمه آنها از نوحهها یا ترانههایی اقتباس شدهاند که در دوران دفاع مقدس یا برای شهادت خوانده شدهاند.