🌗
فلسفه کامل شب یلدا در فرهنگ ایرانی
شب یلدا یک جشن قدیمی ایرانی ست که با نام طولانیترین و تاریکترین شب سال شناخته میشود.
یلدا در واقع یک جشن انقلاب زمستانی ست و در تقویم ایرانی شب آخرین روز آذر این جشن برگزار میگردد.
🎁
سنت ها و آداب و رسوم شب یلدا
در شب یلدا خانوادهها در منزل بزرگتر فامیل دور هم جمع میشوند و تا نیمه شب وقت میگذرانند. همچنین خیلی از افراد به فال حافظ در این شب اعتقاد دارند و آن را خوش یمن میدانند.
بزرگترها هم با تعریف کردن داستان و خاطرات خود کوچکترها را سرگرم میکنند.
🍉 معمولاً مردم آجیل و میوه به ویژه انار و هندوانه تهیه میکنند. رنگ قرمز این میوهها به عنوان نماد درخشش زندگی است. اکثر خانوادهها همه خوردنیها را روی یک کرسی قرار میدهند که افراد دور آن مینشینند.
📚
آیین شب یلدا به طور کامل
در بعضی از مناطق ایران رسم است که به دلیل اسم شب چله، چهل نوع خوراکی باید سرو گردد.
🕯 در گذشته یکی از سنتها استفاده از شمع برای روشنایی بود که امروزه دیگر به دلیل وجود برق این سنت رواج ندارد.
از دیگر رسوم این شب اهدای میوههای خشک و خشکبار که در تور پیچیده شده به دوستان و همسایهها میباشد.
🍉
فلسفه هندوانه خوردن در شب یلدا
از رسوم دیگر شب چله که مخصوص نامزدهاست، مردان هفت نوع میوه با هدایای دیگر برای همسرشان میفرستند. بسیاری از دختران نیز در جواب این لطف برای نامزدشان هدیه میفرستند.
جالب است بدانید یکسری خرافات درباره مصرف هر کدام از این مواد خوراکی وجود دارد که به بعضی از آنها اشاره میکنیم :
💨 مثلا افرادی که در شب چله هندوانه مصرف کنند، از بدنشان در برابر گرمای شدید تابستان و بیماری های تولید شده توسط بوی بد به خوبی محافظت میشود.
🧄 در شهر خراسان بر این باورند که مصرف هویج، گلابی، زیتون سبز و انار باعث محافظت از گزش مضر حشرات به خصوص عقرب میگردد. مصرف سیر باعث دوری از دردهای مفصلی میشود.
⚙
تاریخچه شکل گیری شب یلدا
در سنت زرتشت، طولانیترین و تاریک ترین شب سال را یک روز ناخوشایند میدانستند، و روشهایی که امروزه هم در این شب انجام میشود، در اصل برای دور شدن از این ناخوشایندی و بلایا بود. در آن موقع تصور میشد که نیروهای شیطانی در این شب طولانی به اوج میرسند.
👀 به همین دلیل به مردم سفارش میکردند که بیشتر شب را بیدار بمانند، تا ناخوشی به سراغ آنها نیاید. مردم نیز دور هم جمع میشدند و آخرین میوههای تابستان خود را با هم میخوردند و اینگونه خود را سرگرم میکردند تا از بدبختی دور شوند.
اگرچه امروزه اهمیت مذهبی شب یلدا از بین رفته اما در فرهنگ ایرانی سنت شب زنده داری جشن و دورهمی آن و بسیاری از رسوم دیگر شب یلدا هنوز هم پابرجاست.
شب چله
👅 کلمه یلدا به زبان سریانی است و معنای آن یعنی تولد، زادروز. هنوز اینکه اولین بار جشن یلدا در کدام منطقه ایران برگزار شد، اطلاعات زیادی در دست نداریم.
⏳ اما برخی اعتقاد دارند که حدوداً ۳۰۰سال بعد از اینکه رومیان به دین مسیحیت روی آوردند، به دلیل اینکه نسبت به تولد حضرت عیسی اطلاعات زیادی نداشتند کلیساها، میلاد مهر را به عنوان میلاد مسیح قرار دادند و آن روز را یلدا نامیده و جشن میگرفتند.
🌞 شب یلدا که تاریخچه هفت هزار ساله دارد، دقیقاً اولین شب زمستان هست که آریاییها جشن میگیرند و به همان آیین مهر رومیان تا حدودی مربوط است.
اولین جشن شب یلدا چه زمانی بوده است؟
🪨 اولین روزی که جشن شب چله را در ایران به طور رسمی معرفی و در تقویم یادداشت کردند در زمان داریوش اول بود و آن روز در تقویمهای رسمی مصر و بابل نیز ثبت شده است.
💝 ایرانیان باستان نیز میگفتند که یلدا شب میلاد مهر و دوستی و محبت است و اعتقاد داشتند که خورشید در این شب شکست ناپذیر میشود.
آریاییها با دیدن طولانی بودن برخی روزها و شب ها، در شب یلدا فکر میکردند که روز به معنای محبت و روشنی، و در حال مقابله و جنگ با شب و اهریمن است.
به همین دلیل این شب را جشن میگرفتند و میگفتند که در این شب پس از جدال طولانی خورشید با اهریمن، خورشید و مهر پیروز میشود.
سفره شب چله چیست؟
🍽 این سفره میزد نام دارد و در آن خوراکیهای گوناگونی قرار میدهند. همانطور که هر رسمی در طول زمان و تاریخ دستخوش تغییر میشود رسومات شب یلدا نیز به مرور زمان تغییر کرده است.
🥜 در این سفره شمع، آجیل و خشکبار، میوههای تر و خشک، شیرینی و...قرار میدهند. از میوهها میتوانیم به هندوانه و انار اشاره کنیم، که به دلیل رنگ قرمزشان به عنوان نماینده خورشید شناخته میشوند.
🍱 علت استفاده از آجیل و خشکبار نیز به این علت است که دانهها نماد برکت میباشند. از دیگر رسومات شب چله میتوانیم به روشن کردن آتش یا شمع و داستان گویی مثل حافظ و شاهنامه خواندن اشاره کنیم.
💠أللَّھُمَ عـجِـلْ لِوَلیِڪْ ألْفَرَج🍃
💠
@baghiat_salehat_ghaem