از ناز نازخاتون تا نام نازی آباد
🔹در تاریخ تمدن ما، هیچگاه زمین و مسکن به مثابه کالای سرمایهای (همچون طلا و مسکوکات و ...) تلقی نمیشد، به این معنا که هیچگاه کسی پولش را صرف خرید زمین و مسکن با نگاه انباشت سرمایه نمیکرد. بلکه هرگاه کسی نیاز به مسکن پیدا میکرد آنرا میخرید یا میساخت و دلیلی نمیدید که پول و سرمایهاش را از سالها قبل، صرف خرید مسکن یا زمینی کند که شاید سالها بعد به آن نیاز پیدا کند. اما از دوره قاجار، تحت تاثیر ورود تدریجی نظامات حاصل از اقتصاد سرمایهداری به ایران، برای اولین بار، زمین به مثابه کالایی سرمایهای تلقی شد. به نحوی که از آن دوره به تدریج، عدهای پول و سرمایه خود را با هدف انباشت سرمایه، وارد بازار زمین و مستغلات کردند.
🔹وقتی زمین همچون کالایی سرمایهای تلقی شود آنگاه به شهر و فضاها و محلات آن نیز همچون کالایی اقتصادی و نه پدیداری فرهنگی نگریسته میشود. کالایی که میتوان روی آن با نگاه صرفا انتفاعی، قیمت گذاشت و حتی آنرا به دیگری پیشکش کرد! دقیقا همانطور که سایر کالاهای سرمایهای همچون طلا و سکه و ... را میتوان به دیگران پیشکش کرد.
🔹نمونه واضح تاثیر این نوع نگاه بر شهر و فضاهای شهری، داستان نامگذاری محله نازی آباد است؛ محلهای که زمین آن در دوران قاجار، به مثابه کالایی سرمایهای از طرف پادشاه قاجار به سوگلیاش پیشکش شد! در برخی اسناد چنین آمده است که این منطقه را ناصرالدینشاه قاجار برای یکی از سوگلیهایش به اسم نازخاتون خریداری کرد که بعدها با اضافه شدن آن به جنوب تهران در دهه ۳۰ شمسی، نام محله، متناسب با نام سوگلی شاه قاجار، نازخاتون نامیده شد و سپس به تدریج به «نازآباد» و نهایتا «نازیآباد» تغییر یافت. نازیآبادی که وجه تسمیهاش، ناز نازخاتون برای شاه قاجار بوده است!
@baladetayyeb