⭕️ شیصبانی: «شخصیت شیعی» کوفه یا «حاکم» عراق؟
آیا شخص «من ولد الحسین بالکوفه» که از شذاذ آل‌محمد و «دجال کوفه» است، همان «شیصبانی» است؟
✍️مصطفی امیری
▪️بخش اول
✅ شیصبانی
🔹شیصبانی، شخصیت عراقی که قبل از سفیانی، خروج می‌کند، به قدرت رسیدن وی، غیرمنتظره است و یاران وی، به‌تدریج گسترش می‌یابند و چهره‌های سرشناس شیعی را به قتل می‌رساند:
🔸عنْ جَابِرٍ الْجُعْفِيِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ الْبَاقِرَ عَنِ السُّفْيَانِيِّ فَقَالَ وَ أَنَّى لَكُمْ بِالسُّفْيَانِيِّ حَتَّى يَخْرُجَ قَبْلَهُ الشَّيْصَبَانِيُّ يَخْرُجُ مِنْ أَرْضِ كُوفَانَ يَنْبُعُ كَمَا يَنْبُعُ الْمَاءُ فَيَقْتُلُ وَفْدَكُمْ فَتَوَقَّعُوا بَعْدَ ذَلِكَ السُّفْيَانِيَّ وَ خُرُوجَ الْقَائِم (نعمانی، الغیبة، ص302).
✅ رجل من ولد الحسین
🔹در عراق، شخصی از تبار سادات در مرحله «قبل ظهور»، حضور فعال دارد. و مردم دچار فتنه و بلاء می‌شوند. شیعیان از یکدیگر برائت می‌جویند و البته این امر موجب غربال و تمییز حق از باطل نیز خواهد بود:
🔸يا أيها الناس... إياكم والشذاذ من آل محمد، فإنّه يخرج شذاذ آل محمد، فلا يرون ما يحبون لعصيانهم أمري، ونبذهم عهدي، و تخرجُ رايةً من وُلد الحسين تظهر بالكوفة بدعاية الأمّية ويشمل الناس البلاء، ويبتلي الله خير الخلق حتى يميز الخبيث من الطيب، ويتبرأ الناس بعضهم من بعض، ويطول ذلك حتى يفرِّج الله عنهم برجلٍ من آل محمد، ومن خرج من ولدي فعمل بغير عملي وسار بغير سيرتي فأنا منه بريء ... وإياكم والدجّالين من ولد فاطمة، فإن من وُلد فاطمة دجّالين. (ابن‌طاووس، الملاحم و الفتن، ص۲۴۹).
✅ رجل من وُلد (صُلب) ابیه
🔹در عراق، شخصی از تبار سادات در مرحله «بعد از ظهور» هرچند در بدو امر به کشمکش و جدل با امام، خواهد پرداخت اما سرانجام به حقانیت امام عصر، ایمان می‌آورد:
🔸بقَائِمِ آلِ مُحَمَّدٍ... ثُمَّ يَدْخُلُ الْمَدِينَة ... ثُمَّ يَنْطَلِقُ حَتَّى يَنْزِلَ الشُّقْرَةَ فَيَبْلُغُهُ أَنَّهُمْ قَدْ قَتَلُوا عَامِلَهُ فَيَرْجِعُ إِلَيْهِمْ فَيَقْتُلُهُمْ... ثُمَّ يَنْطَلِقُ يَدْعُو النَّاسَ إِلَى كِتَابِ اللَّهِ وَ سُنَّةِ نَبِيِّهِ وَ الْوَلَايَةِ لِعَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَ الْبَرَاءَةِ مِنْ عَدُوِّهِ حَتَّى إِذَا بَلَغَ إِلَى الثَّعْلَبِيَّةِ قَامَ إِلَيْهِ رَجُلٌ مِنْ صُلْبِ أَبِيهِ وَ هُوَ مِنْ أَشَدِّ النَّاسِ بِبَدَنِهِ وَ أَشْجَعِهِمْ بِقَلْبِهِ مَا خَلَا صَاحِبَ هَذَا الْأَمْرِ فَيَقُولُ يَا هَذَا مَا تَصْنَعُ فَوَ اللَّهِ إِنَّكَ لَتُجْفِلُ النَّاسَ إِجْفَالَ النَّعَمِ أَ فَبِعَهْدٍ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ أَمْ بِمَا ذَا فَيَقُولُ الْمَوْلَى الَّذِي وَلِيَ الْبَيْعَةَ وَ اللَّهِ لَتَسْكُتَنَّ أَوْ لَأَضْرِبَنَّ الَّذِي فِيهِ عَيْنَاكَ فَيَقُولُ لَهُ الْقَائِمُ اسْكُتْ يَا فُلَانُ إِي وَ اللَّهِ إِنَّ مَعِي عَهْداً مِنْ رَسُولِ اللَّهِ هَاتِ لِي يَا فُلَانُ الْعَيْبَةَ أَوِ الزِّنْفِيلَجَةَ- فَيَأْتِيهِ بِهَا فَيَقْرَؤُهُ الْعَهْدُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ فَيَقُولُ جَعَلَنِيَ اللَّهُ فِدَاكَ أَعْطِنِي رَأْسَكَ أُقَبِّلْهُ فَيُعْطِيهِ رَأْسَهُ فَيُقَبِّلُ بَيْنَ عَيْنَيْهِ ثُمَّ يَقُولُ جَعَلَنِيَ اللَّهُ فِدَاكَ جَدِّدْ لَنَا بَيْعَةً فَيُجَدِّدُ لَهُمْ بَيْعَة. (عیاشی، التفسیر، ج۲، ص۵۸. مجلسی، بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۴۲-۳۴۳).
🔹و مشابه آن: يَقْتُلُ الْقَائِمُ حَتَّى يَبْلُغَ السُّوقَ قَالَ فَيَقُولُ لَهُ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِ أَبِيهِ إِنَّكَ لَتُجْفِلُ النَّاسَ إِجْفَالَ النَّعَمِ فَبِعَهْدٍ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ أَوْ بِمَا ذَا... (نیلی نجفی، سرور اهل الایمان، ص۱۰۰-۱۰۲. مجلسی، بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۸۷).
✅ رجل من ولد الحسین یدعو الی ابیه
🔸در منابع اهل‌سنت، اشاره به شخصیتی عراق از سادات شده که به پدر خویش دعوت می‌کند:
🔹یقتل (یقبل) بالكوفة رجل من ولد الحسين يدعو إلى أبيه ثم يبث السفياني جيوشه (ابن‌حماد، الفتن، ص۱۹۶).
🔸اما سرنوشت این شخص چیست؟ آیا به قتل می‌رسد؟
🔹اظهارنظر قطعی نمی‌توان بیان کرد. زیرا دوگونه روایت شده است؛ شخص «یدعو الی ابیه»، به قتل می‌رسد:
🔸يقتل بالكوفة رجل من ولد الحسن أو الحسين يدعو إلى أبيه (ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی، ج۷، ص۹۰).
🔹بنابراین در فاصله بین خروج سفیانی تا ظهور، شخصیت عراقی «من ولد الحسین یدعو الی ابیه»، کشته می‌شود.
🔹و در حدیث دیگری، بیان شده وی تا ظهور، زنده می‌ماند:
🔸یقبل بالكوفة رجل من ولد الحسين يدعو إلى أبيه ثم يبث السفياني جيوشه (ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی، ج۷، ص۹۲).
🔹البته غالب کتب حدیثی، عبارت «یقتل بالکوفه» را ذکر کردند و از نظر ادبی و نحوی نیز «یقتل بالکوفه»، اصح است. حتی محقق کتاب نیز این عبارت را ثبت کرده است (ابن‌حمّاد، الفتن، ص۱۹۶ و ۱۹۹).
✅ کانال بصیر