. 🇮🇷 بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ 🇮🇷 🔏 تدبر در قرآن 🔏 📕 تدبر سوره‌ی فیل 📕 📝 این سوره، صد و پنجمین سوره قرآن کریم می‌باشد. 📜 گام اول : قرائت و ترجمه سوره 📝 بسْمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ به نام خداوند بخشنده و مهربان 📝 ألَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِأَصْحَابِ الْفِیلِ ﴿١﴾ آیا ندیدى پروردگارت با فیل سواران ( لشكر ابرهه كه براى نابودى كعبه آمده بودند) چه كرد؟! (۱) 📝 ألَمْ یَجْعَلْ کَیْدَهُمْ فِی تَضْلِیلٍ ﴿٢﴾ آیا نقشه آنها را در ضلالت و تباهى قرار نداد؟! (۲) 📝 وأَرْسَلَ عَلَیْهِمْ طَیْرًا أَبَابِیلَ ﴿٣﴾ و بر سر آنها پرندگانى را گروه گروه فرستاد، (۳) 📝 ترْمِیهِمْ بِحِجَارَةٍ مِنْ سِجِّیلٍ ﴿٤﴾ كه با سنگ‌هاى كوچكى آنان را هدف قرار می‌دادند؛ (۴) 📝 فجَعَلَهُمْ کَعَصْفٍ مَأْکُولٍ ﴿٥﴾ سرانجام آنها را همچون كاه خورده ‏شده (و متلاشى) قرار داد! (۵) 📜 گام دوم تفهم ساختار سوره 📝 سوره مبارکه‌ی فیل از یک سیاق تشکیل شده است و پنج آیه آن در دو دسته جای می‌گیرند. 📖 دسته اول : (آیه ۱) 📝 آیه یک، اجمال چیزی است که در ادامه سوره آمده است. 📖 دسته دوم (آیات ۲ تا ۵) 📝 آیات دو تا پنج تفصیل آیه اولند. و ضمیر "هم" در آنها : «کَیْدَهُمْ»، «عَلَیْهِمْ»، «تَرْمِیهِمْ»، «فَجَعَلَهُمْ» به «أَصْحَابِ الْفِیلِ» در آیه اول بازگشت دارد. 📜 گام سوم : تفهم کلمه‌ها و جمله‌های مشکل 📝 «أَبَابِیلَ» : "ابل" دسته‌های متفرقه پرندگان 📝 «سِجِّیلٍ» : "سجل" گل سفت شده 📝 «کَعَصْفٍ مَأْکُول» : کاهی است که توسط حیوان جویده شده است. 📜 گام چهارم : تفهم جهت هدایتی سوره 📝 دشمنان اسلام و قرآن، همچون ابرقدرت‌های غیر قابل شکست، در برابر اسلام صف آرایی کرده بودند و جز به نابودی آن راضی نمی‌شدند. 📝 خداوند با اشاره به واقعه‌ی تاریخی سپاه ابرهه، فعل الهی را در بر هم شکستن آنها، یادآور می‌شود. 📝 ابتدا در آیه‌ی نخست با مخاطب ساختن پیامبر، به اجمال این مطلب مهم را یادآوری می‌کند که آیا نظر نکرده‌ای که پروردگارت با همراهان فیل چه کرد : «أَلَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِأَصْحَابِ الْفِیل» 📝 از آنجا که حضرت رسول در سال وقوع آن حادثه به تازگی متولد شده بودند و امکان رویت آن برای ایشان نبود، منظور از «أَلَمْ تَرَ» مشاهده‌ی آثار و بقایای آن واقعه است. 📝 مطلب دیگر آن که خداوند با این آیه به تقویت و حفظ رسول خدا مقابل ابرقدرت‌ها می‌پردازد. 📝 یعنی همان‌گونه که پروردگارت خانه‌ی کعبه را از شر اصحاب فیل مصون داشت، تو را نیز از هرگونه تهدید و تروری حفظ می‌کند. 📖 ۱. بیان اجمالی فعل خداوند با اصحاب فیل (آیه ۱) 📝 «اصحاب» جمع «صاحب» به معنای یار و همراه است، از این رو تعبیر «أَصْحَابِ الْفِیل» این مطلب را گوشزد می‌کند که مهاجمان، به تنهایی قدرت نداشتند و تنها از آن جهت که در کنار و همراه فیل قرار گرفته بودند، احساس افتخار و قدرت می‌کردند. 📖 ۲. بیان تفصیلی فعل خداوند با اصحاب فیل (آیات ۲ تا ۵) 📝 اولین سخن در تفصیل واقعه‌ی اصحاب فیل، خبر دادن از بی‌نتیجه ماندن نیرنگ آن‌ها در این توطئه است : «أَلَمْ یَجْعَلْ کَیْدَهُمْ فِی تَضْلِیل» 📝 از استفهام تقریری «أَلَمْ یَجْعَلْ» همانند «أَلَمْ تَرَ» این فهمیده می‌شود که سر در گمی و تباه شدن کید اصحاب فیل و نابودی آنان قطعی و مورد اقرار و تایید بوده است. 📝 در ادامه اشاره می‌کند به اینکه لشکریان الهی در نبرد با اصحاب فیل، پرندگانی بودند که خداوند آن‌ها را گروه گروه بر سر آن سپاه فرستاد : «وَأَرْسَلَ عَلَیْهِمْ طَیْرًا أَبَابِیل» 📝 «أَبَابِیلَ» نحوه‌ی ارسال پرندگان را توصیف می‌کند و به معنای جمعی و گروهی و فوج فوج است و نمی‌تواند نام آن پرندگان باشد، زیرا در صورت نام بودن، معرفه بوده و نمی‌تواند وصف برای «طَیْرًا» که نکره است، باشد. 📝 همچنین «عَلَیْهِمْ»، تسلط جنود الهی بر سپاه فیل را می‌فهماند و نکره بودن «طَیْرًا»، نیز نشانه‌ی تصغیر و برای کوچک نشان دادن پرندگان است. 📝 اسلحه‌ی این پرندگان، سنگ‌هایی کوچک از جنس گل (کلوخ) بود که بر سر همراهان فیل، می‌افکندند : «تَرْمِیهِمْ بِحِجَارَةٍ مِنْ سِجِّیل» 📝 کوچک بودن سنگ‌ها، از نکره آمدن «حِجَارَةٍ» و شیوه‌ی بحث آیات، مشخص می‌شود. 📝 سخن پایانی سوره، صحنه‌ی نابودی اصحاب فیل را نمایان می‌سازد. 📝 بدین‌گونه که در برخورد کلوخ‌ها با اصحاب فیل، آنها همچون برگ جویده شده، می‌گردیدند : «فَجَعَلَهُمْ کَعَصْفٍ مَأْکُول» 📝 آخر آن که این واقعه به نحوی اعجاز انگیز اتفاق افتاده که مورد باور همگان بود و سمبلی برای به تصویر کشیدن این سنت است که خدای متعالی از دین خود، در برابر دشمنان محافظت می‌کند و هیچ کس با هیچ قدرتی توان مقابله با او را ندارد.