📚دورهٔ آموزش درست‌نویسی قسمت 6️⃣ 🔰سنجه‌های درست‌نویسی: زبان گفتاری بسم الله الرحمن الرحیم ✅به نظر شما واژه‌های «فهمیده» (صفت فاعلی به معنای کسی که بسیار می‌فهمد)، «عارف پیشه» و «عاشق‌پیشه» درست هستند یا نادرست؟ اجازه دهید کمی به شما کمک کنم: نه در «نظم و نثر کهن فارسی» رد پایی از این واژه‌ها هست و نه می‌توان آن‌ها را در چارچوب «دستور زبان فارسی» گنجاند. درست است؛ با توجه به آنچه تاکنون دربارهٔ سنجه‌های درست‌نویسی فراگرفته‌ایم، این واژه‌ها نادرست هستند. ولی همهٔ شما بارها این واژه‌ها را در گفت‌وگوهای فارسی‌زبانان شنیده‌اید و در نوشته‌ها خوانده‌اید. چگونه می‌توان پذیرفت که تقریباً همهٔ اهل یک زبان، یک چیز را نادرست بگویند و بنویسند؟! ✅برای رمزگشایی از این معما، ببینید نظرتان دربارهٔ درستی و نادرستی واژهٔ «اولی‌تر» چیست؟ بسیاری از شما با خود می‌گویید: «اولی» یک کلمهٔ «عربی» است و تا زمانی که ما یک واژهٔ فارسی هم‌معنا مانند «سزاوارتر» یا «شایسته‌تر» برای آن داریم، چرا باید کاربرد آن را درست بدانیم؟ حال اگر بخواهید خیلی هم سخت نگیرید، خواهید گفت: واژهٔ «اولی» معنای برتری را در خود دارد و «اولی‌تر» بدون شک نادرست است. ولی خوب است بدانید که عالیجنابان «سعدی» و «صائب تبریزی»، این واژه را در اشعار خود به کار برده‌اند! مطمئن باشید که این دو شاعر بلندآوازهٔ فارسی‌زبان هم از استدلال پیش گفتهٔ شما برای نادرستی این واژه باخبر بوده‌اند؛ پس چرا آن را در شعر خود به کار برده‌اند؟ تنها دلیل قابل‌قبول، کاربرد فراوان این واژه در زبان گفتاری مردم آن روزگاران است. ✅با این توضیح، به نظر می‌رسد در زمانهٔ ما نیز اگر بیشتر مردم واژهٔ غلط یا واژه‌ای را غلط به کار می‌برند، سودی در مخالفت با آن نیست. مثلاً دربارهٔ سه واژه بالا، این کاربرد به‌اندازه‌ای است که راحت می‌توان گفت این‌ها جزئی از زبان گفتاری ما شده‌اند و اگر چیزی جزو زبان گفتاری ما، و به پیروی از آن، جزو «زبان نوشتاری» ما شده باشد، دیگر نمی‌توان آن را نادرست دانست. ✅اما پرسش مهمی که شاید به ذهن بسیاری از شما آمده باشد این است که تعریف ما از زبان گفتاری موردقبول به‌سان یکی از سنجه‌های درست‌نویسی چیست؟ به‌بیان‌دیگر، آیا می‌توان هر کلمه‌ای را که گروهی از مردم به کار می‌برند، گفتاری دانست؟ پاسخ این است که تنها کلمه یا کاربردی را می‌توان مردمی و برخاسته از زبان گفتاری به شمار آورد که مردم در خانه و خیابان و مانند آن به کار برند، نه در انشاهای مدرسه‌ای یا نامه‌های اداری یا جلوی دوربین یا در وقت سخنرانی. ✅اگر آشکار شد که واژه یا کاربردی از یک واژه، تکیه کلام گروه یا صنف خاصی از مردم نیست، بلکه تا اندرونی خانه‌ها رفته است، مخالفت با آن نه فایده دارد و نه لزوم؛ مانند «به خاطر»، «زیاد»، «دخالت» و سه واژهٔ پیش گفته. آری، نویسندگان می‌توانند با توجه به مبنا و سلیقهٔ شخصی خود از کاربرد این واژه‌ها بپرهیزند، ولی این با نادرست دانستن آن‌ها متفاوت است.(۱) پانوشت: ۱. این سخن، مبنای نویسندهٔ این کتاب درزمینهٔ درست‌نویسی است و مخالفانی هم دارد. (برگرفته از: 📕رضا بابایی، بهتر بنویسیم، ص۵۳-۵۲) #آموزش_درست‌نویسی #سنجه‌های_درست‌نویسی ✍️مرتضی رجائی 💠#بهتر_بنویسیم را به دوستانتان، معرفی کنید. 🆔 @behtarbenevisim