💢تاریخ روابط ایران و انگلیس (۱۴)
🔹اشغال مناطق گسترده ای از خوزستان و فارس به دست نیروهای انگلیسی ناصرالدین شاه را هراسان کرد و پس از رایزنی با میرزا آقاخان نوری صدراعظم و دیگر بزرگان دربار از بیم گسترش حملات انگلیسی ها به اندیشه صلح افتاد. وی به پیشنهاد میرزا آقاخان نوری، صدراعظم، فرخ خان امین الدوله غفاری را در رأس هیئتی به سفارت کبرای ایران در پاریس انتخاب کرد و به وی مأموریت داد که در استانبول و پاریس با سفیران انگلستان دیدار و در صورت امکان برای عادی سازی روابط ایران و انگلستان اقدام کند. فرخ خان در استانبول با سفیر انگلستان، لرد استراتفورد رادکلیف ملاقات کرد و از شرایط سنگین انگلستان برای قبول صلح آگاه شد. در پاریس امپراطور فرانسه ناپلئون سوم که روابط دوستانهای با انگلستان داشت فرخ خان را برای پذیرش مواد پیش نهادی صلح از جانب انگلستان تحت فشار گذاشت و فرخ خان به رغم توصیه اکید کرچکوف وزیر مختار روسیه در تهران مبنی بر پرهیز از شتابزدگی در امضای عهدنامه به امضای عهدنامه صلح پاریس راضی شد.
🔸قرارداد صلح پاریس یکی از بارزترین قراردادهای تحمیلی و استعماری در دوران قاجار است؛ زیرا همه مواد به زیان ملت ایران تنظیم شد. این قرارداد نسخه ثانی عهدنامه ترکمان چای دانسته میشود چون انگلستان در این قرارداد کوشیده بود مشابه همان امتیازاتی را که روسها در عهدنامه ترکمان چای از ایران گرفتند، اخذ کند یا حتی از روسیه پیشی گیرد و به امتیازات مهمتری نیز دست یابد. افزون بر امتیازات ظالمانه ای که در معاهده صلح پاریس به ایران تحمیل شد، بازگشت سر چالز ماری، وزیر مختار انگلستان در ایران نیز تضمین گردید. ایران با فشار انگلستان پذیرفت که از همه دعاوی خود درباره هرات چشم پوشی کند و رضایت داد که اطاعت حکام هرات از دولت ایران برای همیشه برداشته شود. انگلیسی ها با دستیابی به این پیروزی بزرگ سیاست خود را در سال های بعد درباره ایران عوض کردند و در آینده کوشیدند امتیازهای گوناگونی از ایران بگیرند و دوران معروف به عصر بیخبری یا عصر امتیازات را برای خود رقم بزنند.
1-سپهر ناسخ التواریخ، ج3، ص1437-1438.
2- ولایتی، علی اکبر، تاریخ روابط خارجی ایران در دوران ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه ، ص 52-57.
3- ولایتی، علی اکبر، ایران در عصر قاجار تا آستانه مشروطیت، ص 456
🆔
@Bonyadtarikh