♨️تاریخ روابط ایران و انگلیس (۱۸) 🔹ناصرالدین شاه پس از امضای قرارداد رویتر سفر خود به کشورهای اروپایی را در سال 1290ق. آغاز کرد. در غیاب شاه حرکت‌هایی در مخالفت با قرارداد رویتر و مشیرالدوله، عامل انعقاد این قرارداد، آغاز شد. نخستین گروه مخالفان روحانیون بودند که قرارداد رویتر را به درستی زمینه ساز سلطه انگلیس بر ایران می دانستند، رهبری این گروه از مخالفان را حاج ملاعلی کنی مجتهد معتبر تهران بر عهده داشت. سید صالح عرب هم از پیشگامان این گروه بود. مردم و به ویژه بازاریان در حرکت انقلابی خویش پیرو این گروه بودند. 🔸گروهی دیگر از مخالفان از جانب دولتمردان روس و کارگزاران و وابستگان آنان در ایران بود که با توجه به منافع خود با دادن هر گونه امتیازی به ویژه امتیاز راه آهن از جانب ایران به کشورها مخالفت می‎‌ورزیدند. پس از بازگشت ناصرالدین شاه از سفر اروپا و ورود به انزلی، بازار تهران بسته شد و نمایندگان طبقات گوناگون نزد معتمدالدوله رفتند و برکناری مشیرالدوله را از مقام صدارت خواستار شدند. 🔹حاج ملاعلی کنی و سید صالح عرب نامه‌ای در این باره برای شاه نوشتند و تصریح کردند که مشیرالدوله را به تهران راه نخواهند داد. شاه عاقبت به کنار گذاشتن مشیرالدوله راضی شد و وی را مجبور به استعفا کرد. پس از مقاومت روحانیون و مردم، ناصرالدین شاه در سال 1290ه.ق امتیاز رویتر را به عنوان این که در موعد مقرر عملیات ساختمان راه‌آهن و استخراج معادن را شروع نکرده بود ملغی کرد. 1-امین الدوله، خاطرات سیاسی، ص 41-45. 2- مستوفی، شرح زندگانی من، ج 1، ص 176. 3- ولایتی، علی اکبر، ایران در عصر قاجار تا آستانه مشروطیت، ص 467-468. 🆔 @Bonyadtarikh