⁉ آيا تشکيل حکومت قبل از ظهور حضرت مهدی (عج)، طبق روايات اشتباه است و شيعيان منع شدند از اين کار؟
✍️ پاسخ:
✅ چند روايت به اين مساله اشاره می‌کند که هر قيامی قبل از قائم (عج) باطل است. از جمله امام صادق علیه‌السّلام فرمودند: «هر پرچمی قبل از قيام قائم برافراشته شود، صاحب آن طاغوتی است که در برابر خدا پرستش می‌شود.»[1]
👈 برای فهم صحيح اين روايات بايد چند مسأله را مد نظر قرار داد.
🔰 غير متواتر بودن اين اخبار (خبر واحد)
👈 در مسائل اعتقادی، نمی توانيم به خبر واحد اعتناء کنيم. يعنی حديثی که بيان آن توسط امام معصوم مشکوک باشد، نمی تواند در بحث های اعتقادی ملاک باشد.
☝ خصوصاً اگر با مسلمات دينی معارضه داشته باشد. که احاديث محل بحث از همين سنخ هستند و با مسلمات دينی تعارض دارند، چون: عدم جواز قيام يعنی ظلم پذيری،❗ تسليم و گردن نهادن به طاغوت،❗ و تعطيل بودن بسياری از احکام دينی برای مدت طولانی که قطعاً اين مسائل با دين اسلام منافات دارد.👌❗
🔰 تعارض با قرآن
👈 يکی از معيارهای بررسی احاديث، ارائه آن به قرآن برای سنجش سازگاری و يا عدم سازگاری است. و در صورت تعارض يک حديث با قرآن، بايد آن حديث را انکار کرد و رها نمود. وجود احکام حکومتی در قرآن، دستور امر به معروف و نهی از منکر، مباحث جهاد و ...، به ما نشان می‌دهد که هر حديثی حکومت دينی را غير لازم بشمارد، حديث صحيحی نيست.❗
🔰 تعارض با روايات بسيار
👈 اين دسته از احاديث (که هر قيامی را قبل از قائم (عج) طاغوت می‌خواند)، با دسته های متعددی از روايات منافات دارد و همين تعارض سبب رد اين دسته از احاديث می‌شود. از جمله:
👌الف) تمام رواياتی که اثبات کننده ولايت فقيه در دوره غيبت است، نفی کننده اين دسته از روايات است.
👌ب) رواياتی که به قيام های متعدد اشاره می‌کند و حمايت و تائيد اهل بيت از آنها را بيان می‌کند. از جمله قيام زيد، که امام صادق علیه‌السّلام در روايتی می‌فرمايد: به خدا قسم عمويم شهيد شد[2]، قيام مختار که بعد از ? سال اندکی داغ اهل بيت را تسکين داد، و قيام های متعدد حسنی ها.
👌ج) رواياتی که بيان کننده ارزش انتظار و تشويق به آن است. با توجه به اينکه قطعاً معنای انتظار زانوی غم بغل کردن نيست، بلکه اقدام عملی می‌خواهد. مثلاً:
👈 گروهی از جوانان بنی هاشم به محضر رسول خدا (ص) آمدند، پيامبر (ص) با ديدن آنها دگرگون شد و چشمش پر از اشک گرديد و آثار ناراحتی از چهره‌اش آشکار شد، آنها علت پرسيدند، فرمود:
💫« ما خاندانی هستيم که خداوند برای ما آخرت را بر دنيا برگزيد، و خاندان من بعد از من گرفتار رنج‌های شديد و تبعيد و کنار زدن از مقام هايشان می‌گردند تا اين که گروهی از مشرق می‌آيند که با آنها پرچم‌های سياه است، خواهان نيکی و عدالت می‌شوند، ولی به خواسته آنها اعتنا نمی‌شود، آن گاه آنها مبارزه و نبرد می‌کنند و سرانجام ياری شده و پيروز می‌گردند، و آن چه را می‌خواهند به آنها می‌دهند، ولی آنها پذيرا نمی‌شوند تا آن را به شخصی از خاندانم بسپارند، آن گاه آن شخص سراسر زمين را آن گونه که از ظلم پر شده پر از عدالت می‌کند، هر کدام از شما آن زمان را درک کند بايد به قيام کنندگان بپيوندد، هرچند روی برف‌ها سينه خيز برود.»[3]
👌د) رواياتی که به پيش‌بينی حوادث قبل ظهور می‌پردازد و به مدح روی می‌آورد. 🍃مثل: مردی از اهل قم قيام می‌کند، مردم را به سوی حق دعوت می‌نمايد، جمعيتی نيرومند که مانند پاره‌های آهن (سخت و استوار) هستند، به گرد او جمع می‌شوند که طوفان‌های حوادث آنها را نمی‌لرزاند، و از جنگ با دشمن خسته نمی‌شوند، و ترس به آنها راه ندارد، و توکلشان به خداست.[4]
🔰 صحت روايات در صورت معنای ديگری
👈 آنچه تا اين جا بررسی شد، با توجه به يک نوع فهم از اين دسته روايات بود. و نشان داده شد که اگر مدلول و منظور اين روايات نفی هر گونه قيامی باشد، قطعاً اين روايات مردود هستند.👌 اما اگر منظور اين روايات مطلب ديگری باشد، صحت آنها را می‌توان پذيرفت.❗ مثل اينکه:
👈 1. اگر کسی برای خود پرچم بر افرازد و بدون دعوت به اصل دين و زمينه سازی برای ظهور حضرت (عج) قيام کند، قيامش طاغوتی است.
👈 2. منظور از نفی قيام در چند مورد خاص بوده و آنها نيز همان مواردی هستند که شکست قيام‌ها روشن بوده و نبايد در آن موقع خود را به خطر می‌انداختند.❗ همان گونه که امام صادق علیه‌السّلام عدم قيام خود را به دليل کمی پيروان بيان می‌کنند.
👈 3. منظور پرهيز دادن از فريب بنی عباس بوده باشد. و يا ...
👌 پس روشن می‌شود که اين روايات هرگز نمی‌تواند در مقابل بحث حکومت اسلامی مطرح شود و دليل مشروعيت و بلکه لزوم حکومت اسلامی قطعی است.
📚[1]. الكافي، ج?، ص: ???.
📚[2]. علامه اميني، الغدير، ج ?، ص ??.
📚[3]. تفسير پيام قرآن، ج ??، ص ??.
📚[4]. محدث قمي، سفينة البحار، ج ?، ص ???، واژه قم.
🌐 مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی