🍞 داستان طرح هوشمند سازی توزیع آرد یارانه‌ای به نانوایی‌ها
در بودجه سالانه، ۱۲۰ همت یارانه برای خرید تضمینی گندم از داخل پیش‌بینی شده است. (بر اساس خرید ۱۰میلیون تن گندم به قیمت کیلویی ۱۲۰۰۰ تومان). طبق یکی از خوش‌بینانه‌ترین حالات بررسی، ۳۷ همت انحراف در این ردیف یارانه‌ای در حال وقوع است. یعنی به اندازه این میزان، آرد از شبکه خبازی خارج می‌گردد؛ یعنی مثلاً بجای مصرف‌شدن در تولید نان، بصورت آزاد فروخته می‌شود.
لذا طرح هوشمندسازی توزیع آرد و نان در دستور کار وزارت اقتصاد قرار گرفت.
🔸فاز اول این طرح با نصب دستگاههای کارت‌خوان هوشمند در سراسر نانوایی‌های کشور اجرا گردید. (حدود ۷۷۰۰۰ نانوایی، یعنی بیش از ۹۸٪ نانوایی‌های شهری و روستایی) در این فاز، میزان پخت روزانه نانوایی‌ها بر اساس تراکنش‌های دستگاه مشخص می‌گردد. البته لازم به ذکر است که حدود ۱۴ الگوی تقلب در تراکنش‌ها هم شناسایی شده است. مثل تراکنش در ساعات غیر فعال نانوایی، خرید چند باره و پرتعداد با یک کارت بانکی و ... . (البته سازوکاری برای صنوف خریدار پرتعداد نان روزانه، مثل اغذیه‌ای‌ها، هیئات و ... هم پیش‌بینی شده است و مشخصات و شماره کارت بانکی این صنوف و مجموعه‌ها در سامانه ای ثبت خواهد شد تا شناسایی شوند و مشمول تراکنش‌های تقلب‌آمیز نشوند)
در فاز اول، هر شب به ازای هر تعداد نان فروخته شده بر اساس تراکنش دستگاه کارت‌خوان، دولت ۱۵٪ هزینه فروش نان را بصورت مبلغ ترمیمی به نانوا پرداخت می‌کند. چراکه قیمت نان تغییری نکرده و فنر قیمتی آن فشرده شده است. لذا با توجه به افزایش هزینه‌های جاری و تورم و به منظور جلوگیری از افزایش قیمت نان، این عدد جبران کننده افزایش هزینه‌های بر دوش نانوا خواهد بود. (این عدد در فاز دوم بناست به ۲۵٪ برسد)
در این مرحله، تغییری در سهمیه آرد دریافتی نانوایی‌ها رخ نداده است و فقط به جمع‌آوری داده پرداخته شده است. در این گام، همچنان بر اساس مصوبات شورای آرد و نان، سهمیه به نانوایی‌ها تخصیص پیدا می‌کند. پیش‌بینی امسال، توزیع ماهانه ۷۴۰۰۰۰ تن آرد در کشور بوده، ولی با اجرای فاز اول طرح، بدون کاهش تعداد نان‌های پخت شده، این عدد به ۶۲۰۰۰۰ تن رسیده است و انتظار می‌رود با اجرای فاز دوم، ۱۰۰۰۰۰ تن دیگر هم صرفه‌جویی گردد. البته صرفه‌جویی به معنای جلوگیری از خارج شدن آرد یارانه‌ای خبازی از شبکه پخت نان است. (در یک محاسبه دیگر، آمده است که قبلاً روزانه ۲۱۰۰۰ تن آرد یارانه‌ای در کشور توزیع می‌کردیم، بعد از فقط نصب دستگاههای کارت‌خوان هوشمند در نانوایی ها و با ثابت بودن تعداد پخت نان، این عدد به ۱۶۰۰۰ تن رسیده است و پیش‌بینی می‌شود با اجرای فاز دوم، این عدد به ۱۴۰۰۰ تن برسد)
اینجاست که معنای خبر گم شدن روزانه ۵۰ میلیون قرص نان لواش معنا پیدا می‌کند. ترجمه خبر این می‌شود که با توجه به مصرف حدود ۱۰۰ گرم آرد برای هر قرص نان لواش، این میزان گم شدن، یعنی ۵۰۰۰ تن آرد از شبکه خبازی خارج می‌گردد؛ یا به عبارتی مصرف این میزان آرد برای خوراک دام و طیور، واحد‌های صنفی و صنعتی در حوزه گندم و احتمالا بخشی هم برای قاچاق استفاده می‌گردد.
🔸با اجرای فاز دوم طرح، بناست به ازای تعداد فروش نان نانوایی‌ها بر اساس داده‌های دستگاه کارت خوان هوشمند به علاوه ۱۰٪ این میزان، سهمیه آرد یارانه‌ای به نانوایی‌ها بصورت هوشمند تخصیص داده شود. (لازم به ذکر است که اختلاف قیمت آرد یارانه‌ای و آزاد بیش از ۱۰ برابر است! قیمت یک کیسه آرد یارانه‌ای ۴۰۰۰۰ تومان است که این کیسه در بازار آزاد با قیمت ۶۰۰۰۰۰ تومان و در مرزها تا نزدیک ۱ میلیون تومان هم به فروش می‌رسد)
📍دو نکته مهم پیرامون طرح
🔸اولا قیمت نان قرار نیست آزاد شود. (آزاد نشدن قیمت نان و دارو، جزو وعده‌های رییس جمهور بوده است)
🔸دوماً هیچ سهمیه‌بندی برای شهروندان لحاظ نخواهد شد. (البته با الگوی میانگین و منطقی. مثلاً توجه به تعداد فروش واحد‌های پیرامونی در هر منطقه)
مهمترین مزیت این طرح، حذف شدن سهمیه های رانتی توزیع آرد یارانه‌ای برای ویژه خواران خواهد بود.
با توجه به افزایش قیمت‌های عمومی، پیش‌بینی می‌شود افزایش سالانه مصرف نان کشور که معمولا ۲.۵٪ بوده است، اکنون به حدود ۱۲٪ برسد. نان آخرین سنگر معیشتی جامعه به شمار می‌رود و تصمیم‌گیری درباره این کالای استراتژیک، حساسیت‌های ویژه‌ای خواهد داشت.
📝پ ن: فاز دوم این طرح بصورت پایلوت در استان قزوین اجرا شده است. در گام بعدی بناست ۵ استان دیگر بصورت پایلوت، وارد فاز دوم شوند که خراسان شمالی یکی از این استان‌هاست و احتمالا از اواخر بهمن‌ماه فاز دوم در استان اجرایی گردد.
🔹اعداد و ارقام اعلام شده در گزارش هسته مسئله‌محور، صرفا بر مبنای گفتگو با خبرگان این حوزه دریافت شده است.
#هسته_مسئله‌محور
#بسیج_دانشجویی_خراسان_شمالی
🇮🇷@bso_nkh