نامه بسیج علوم پزشکی به وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی استاد گرامی جناب آقای دکتر عیناللهی وقوع برخی حوادث تأسفانگیز درخصوص وضعیت دستیاران تخصصی بالینی در هفته های گذشته، باعث توجه به وضعیت نامطلوب دستیاری در ایران و نیز برخی مشکلات ریشه های نظام سلامت شد. سلام علیکم با صلوات بر محمد (ص) و آل پاکش، احتراماً به استحضار میرساند وقوع برخی حوادث تأسفانگیز درخصوص وضعیت دستیاران تخصصی بالینی در هفتههای گذشته، باعث توجه به وضعیت نامطلوب دستیاری در ایران و نیز برخی مشکلات ریشهای نظام سلامت شد. فرهنگ سازمانی و محیط کاری حاکم بر این دوره با سوء استفاده از انگیزه دستیاران برای رسیدن به تخصص، باعث ایجاد شرایطی وحشتناک و سخت برای این قشر شده است. در این خصوص، ضمن تقدیر و تشکر از دستور اخیر جنابعالی مبنی بر پیگیری حل مشکلات دستیاران و تحقق خواستههای همیشگی آنان، منجمله افزایش حقوق، بیمه مسئولیت، وضعیت کشیکها، تعهدنامه محضری اجباری و… جمعی از بسیج دانشجویی دانشگاههای علوم پزشکی کشور نکاتی را در این خصوص متذکر میشوند: ۱) با وجود برخی گشایشهای محدود در وضعیت رفاهی دستیاران، کلید حل مشکلات این قشر، شامل شدن آنان ذیل قانون کار میباشد؛ که با توجه به مفاد این قانون (منجمله مواد ۶، ۴۱، ۵۱، ۵۲، ۵۷ و ۵۸) باعث افزایش حقوق دستیاران به میزان حداقل حقوق مصوب سالیانه، احتساب سابقه کار برای آنان و محدود شدن تعداد کشیکها خواهد شد. نکته مهم در خصوص افزایش پرداختی به دستیاران، که بدون شک دغدغه مسئولین وزارت بهداشت و دانشگاههای علوم پزشکی است، بار مالی زیاد اجرای این موضوع است. موضوعی که سالهاست وزرا و سایر مسئولین وزارتخانه نسبت به آن گله داشته و عدم پرداخت بودجه کافی توسط دولت را عامل اصلی وضعیت معیشتی نامناسب دستیاران عنوان میکردند. در این میان، جای تعجب است که جنابعالی به بهانه اجرای تمام وقتی پزشکان و جلوگیری از مهاجرت آنها، در نامهای رسمی تقاضای افزایش سقف حقوق اعضای هیئت علمی را از ۱۵ برابر حداقل حقوق دارید! این در حالیست که در بسیاری از دانشگاههای علوم پزشکی، ماههاست که کارانه پزشکان به تعویق افتاده و دستیاران نیز با دریافتیهای کمتر از حداقل حقوق مصوب روزگار میگذرانند. در این خصوص اشاره به این نکته ضروری است که تجربه «طرح تحول سلامت» و افزایش درآمد پزشکان شاغل در بیمارستانها، بدون توجه به عوامل مؤثر دیگر، منجر به افزایش ماندگاری پزشکان نشد؛ بلکه نتیجه آن ایجاد زنجیرهای پایانناپذیر از مطالبات فراوان افزایش حقوق برای اعضای غیر هیئت علمی دانشگاههای علوم پزشکی و سایر اقشار جامعه شد و فشار بسیار زیادی به وضعیت بودجه دولت وارد نمود. در واقع یکسانسازی جزء حرفهای تعرفه (وفق بند ۶-۹ سیاستهای کلی سلامت ابلاغی مقام معظم رهبری)، کاهش فاصله مالیات پرداختی در بخش دولتی و خصوصی و پرداخت معوقات کارانه پزشکان از عوامل اصلی در افزایش ماندگاری پزشکان است که پیگیری این ۳ موضوع میتواند نشاندهنده جدیت وزارت بهداشت در تحقق این امر باشد. لازم به ذکر است درخواست مذکور منجر به بروز ناعدالتیهای شدیدتر در سیستم بهداشت و درمان کشور میشود و ریاست محترم جمهوری نیز نسبت به «غیر قابل قبول بودن تبعیض در پرداخت حقوق در سازمانها و ادارات دولتی و اجرای عدالت در نظام پرداخت همه دستگاهها» تأکید ورزیدهاند. این توضیح ضروری است که سخنان اخیر معاون محترم آموزشی وزارتخانه در دفاع از این اقدام جنابعالی، مصداق فرافکنی و انحراف افکار عمومی است؛ زیرا طبق گفته ایشان، تنها ۲۸۰۰ نفر از اعضای هیئت علمی به میزان سقف حقوق دریافتی خواهند رسید و ترجیح منافع قشر خاصی از اعضای هیئت علمی و پزشکان بر سایرین باعث ضربه به نظام سلامت خواهد شد. ۲) یکی دیگر از مشکلات مهم دستیاران، فشار کاری بسیار سنگین در بیمارستانهای آموزشی است. بر اساس آمارهای جهانی موجود، تنها ۸ درصد از دستیاران تخصصی بالینی، تعداد ۱۱ کشیک و بیشتر را در هر ماه میگذرانند؛ این درحالیست که تعیین سقف کشیک توسط شورای آموزش پزشکی و تخصصی (۱۲ شب در ماه) نیز ضمانت اجرایی کافی نداشته و بعضاً با نظر مدیر گروه، رئیس بخش یا سایر اساتید افزایش یافته و دستیاران مجبور به گذراندن کشیکهای بیش از ۲۴ ساعت میشوند. بدین ترتیب دستیاران زمان مناسب برای آموزش کافی و انجام پژوهش را نداشته و به علاوه مشکلات دیگری منجمله عدم رعایت اخلاق حرفهای و آسیبهای روانی را بین دستیاران سبب میشود. نکته تأسفآور در این زمینه این است که در بسیاری از بیمارستانهای آموزشی، اعمالی که توسط دستیار صورت میپذیرد (منجمله برخی معاینات، جراحیها، مشاورههای سرپایی، بستری و…) در اصل از وظایف پزشکان و اعضای هیئت علمی بیمارستانها میباشد؛ با این حال مبلغ کارانه اعمال مذکور، برخلاف ماده ۷ دستورالعمل پرداخت مبتنی بر عملکرد پزشکان و اعضای هیئت علمی شاغل در بیمارستانه