🔆 روز ترویه
🕋 هشتم ذیالحجه، روز ترویه است و این روزی است که حجاج نیت حج تمتع مینمایند و محرم شده، از مکه به سمت منا حرکت مینمایند و شب را در آنجا بیتوته میکنند و صبح عرفه به جانب عرفات رهسپار میگردند.
🔖 فهرست مندرجات
۱ - معنای ترویه
۲ - نامگذاری
۳ - منزلت روز ترویه
۴ - اعمال روز ترویه
۵ - وقایع روز ترویه
۶ - ناتمام ماندن حج امام حسین
۷ - احکام روز ترویه
۸ - پانویس
۹ - منبع
📌 معنای ترویه
ترویه در لغت به معانی زیر آمده است:
سیراب کردن، سیراب گردانیدن، کسی را بر روایت شعرداشتن، در کاری اندیشهکردن، اندیشیدن در کار و نگریستن پایان آن و تعجیل نکردن در جواب.[۱]
💦 نامگذاری
درباره وجه تسمیه روز ترویه به روایاتی توجه کنید:
در علل الشرایع در سر نامیدن این روز به ترویه حدیثی از امام صادق (علیهالسلام) که راوی میگوید: از حضرت پرسیدم چرا روز ترویه را روز ترویه نامیدهاند؟
حضرت فرمود: زیرا در عرفات آب نبود و حاجیها روز هشتم ذیالحجه از مکه آب برمیداشتند و به عرفات میبردند و برخی از ایشان به بعضی دیگر میگفتند: تروّیتم، تروّیتم (سیراب شدید، سیراب شدید)؛ لذا به خاطر همین، روز هشتم را روز ترویه نامیدند. [۲]
باز نقلی دیگر آمده است که زمانی که ابراهیم (علیهالسلام) مأمور شد خانه کعبه را بسازد، مکان آن را نمیدانست؛ در نتیجه خداوند جبرئیل (سلاماللهعلیه) را نازل کرد تا مکان خانه را برای ابراهیم مشخص کند و خداوند تعالی پایههای کعبه را از بهشت نازل فرمود و حجرالاسود نیز نازل شد. سپس ابراهیم برای کعبه دو در قرار داد، دری در سمت مشرق و دری در سمت مغرب که مستجار نامیده میشود. وقتی ساخت کعبه به اتمام رسید، ابراهیم و اسماعیل حج به جا آوردند و جبرئیل در روز هشتم ذیالحجه (روز ترویه) بر آن دو نازل شد و گفت برخیزید و آب جمعآوری کنید؛ چون در زمین عرفات آبی وجود ندارد. به همین دلیل این روز، روز ترویه (یعنی ذخیره کردن آب) نامیده شد. سپس ابراهیم گفت: «پروردگارا! این شهر را محلی امن قرار بده و اهل آن را از میوهها بهرهمند کن...». [۳]
امام صادق (علیهالسلام) فرمود: منظور از بهرهمندی از ثمرات، ثمره قلوب یعنی محبت مردم و تمایل آنها نسبت به مکه است تا به سوی آن بروند. [۴]
همانطور که آشکار شد، وجه تسمیه یوم الترویه یا روز ترویه در کلام امامان معصوم (علیهمالسلام)، برداشتن و ذخیره کردن آب در روز هشتم ذیالحجه است.
از ابن عباس نقل شده که حضرت ابراهیم (علیهالسلام) در خواب دید که فرزندش را سر میبرند. «فاصبح بروی یومه اجمع؛ پس صبح بیدار شده و همه آن روز را میاندیشید» که آیا خواب او امری است از جانب خدا یا نه؟ ازاینرو آن روز ترویه نامیده شد؛ پس از آن در شب دوم در خواب دید، «فلّما اصبح عرف انّه من الله؛ چون صبح شد، دانست که آن از جانب خداست»؛ ازاینرو آن روز عرفه نامیده شد. [۵]
💠 منزلت روز ترویه
روز ترویه یکی از ارزشمندترین روزهای زمان برشمرده شده است که خود آداب و اعمالی مخصوص دارد.
رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) فرمود: خدای تبارک و تعالی از هر چند چهار شماره برگزید؛ از فرشتگان، جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و عزرائیل و از پیغمبران چهار نفر برای مبارزه به وسیله شمشیر: ابراهیم و داوود و موسی و من (پیامبر) و از خاندانها چهار خاندان که فرمود: خاندان آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برگزید و از شهرها، چهار شهر برگزید و فرمود: سوگند به تین و زیتون و طور سینین و این بلد امین؛ پس مقصود از تین، مدینه است و از زیتون، بیتالمقدس و از طور سینین، کوفه و از بلدالامین، مکه و از زنها، چهار زن برگزید: مریم و آسیه و خدیجه و فاطمه (سلاماللهعلیها) و از اعمال حج، چهار عمل را برگزید: قربانی کردن و صدا به لبیک بلند کردن و احرام و طواف و از ماهها، چهار ماه که ماههای حراماند، برگزید: اعمال رجب و شوال وذیالقعده و ذیالحجه و از روزها، چهار روز برگزید: روز جمعه و روز ترویه (هشتم ذیالحجه) و روز عرفه و روز عید قربان. [۶]
شیخ صدوق در امالی آورده است که از جمله اعمال مستحبی حج، اینکه روز ترویه از هنگام زوال شمس تا شب را درک کند، تمام حج تمتع را درک کرده است. [۷][۸][۹]
براساس این روایات منزلت روز ترویه تا جایی است که درک آن مساوی با درک تمام حج انگاشته شده است؛ چراکه روز ترویه در اصل آماده شدن برای ورود به عرفات و عید قربان است.
☀️ اعمال روز ترویه
روزه و غسل:
محمد بن ابیعمیر از یکی از یارانش از امام جعفر صادق (علیهالسلام) نقل کرده است که فرمود: روزه روز ترویه،کفاره گناهان یک سال و روزه روز عرفه، کفاره گناهان دو سال است. [۱۰]
محدث قمی در مفاتیح الجنان، روزه این روز را برابر با کفاره شصت سال برشمرده و شیخ شهید غسل این روز را مستحب دانسته است.
🔚 ادامه مطلب در پست بعدی
🕋 دامغان انقلابی 🕋