آیا رضاخان توسط انگلیسی ها به ایران تحمیل شد؟ برای پاسخ به این سوال باید به منابع زیر مراجعه کرد. خاطرات آیرونساید، وصیتنامه اردشیر ریپورتر، اسناد وزارت خارجه آمریکا و خاطرات سفیر وقت آمریکا در ایران. 🔰همچنین سخنان سران سه کشور متفقین در تهران در 1322، سخنان شخص رضاشاه! و عملکرد او که تماما در راستای سیاستهای انگلیس بوده است. اما مهمترین نکته آنست که اساسا سیاست انگلیس در آن زمان(پس از جنگ جهانی اول) مبتنی بر ایجاد رژیم های دست نشانده(بجای حضور مستقیم استعماری) بوده است. به همین دلیل در ترکیه و افغانستان نیز دولت های دست نشانده ایجاد شدند. آیرونساید در خاطرات خود می‌نویسد بارها از اردوی قزاقها بازدید کرده و به این نتیجه ‌رسیده که «رضاخان مسلماً بهترین است» به این ترتیب رضاخان مقام فرماندهی نیروهای قزاق را به دست آورد. د مذاکرات خصوصی در مورد جزئیات کودتا توسط رضاخان و آیرونساید آغاز شد و در نتیجه این کودتا، نیروهای قزاق به فرماندهی رضاخان وارد تهران شدند و ادارات دولتی و مراکز نظامی را اشغال کردند. در این زمان مهم‌ترین مأمور انگلیس در ایران، اردشیر ریپورتر بود. وی در سال های طولانی حضور در ایران، در بسیاری از تحولات و وقایع سرنوشت ساز، حضور جدی و فعال داشت. حضور در جلسات انجمن های مخفی عصر مشروطه، نفوذ در قوای قزاق و انتخاب و هدایت رضاخان میرپنج برای انجام کودتا و کمک به او برای صعود به سلطنت، از اقدامات او بود که نفوذ این جاسوس کهنه کار را در تحولات سیاسی ایران آشکار می سازد. 🔰اردشیر جی در وصیتنامه خود مینویسد.«در اکتبر سال 1917 بود که حوادث روزگار مرا با رضاخان آشنا کرد..رضاخان سواد و تحصیلات آکادمیک نداشت ومن به زبانی ساده تاریخ و جغرافیا و اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران را برایش تشریح می‌کردم .. من برای نظرات رضاخان درباره نیروی قزاق اعتبار فراوانی قائل بودم و سرانجام او را به آیرونساید معرفی کردم. حتي نويسندگاني نظير سيروس غني، که از طرفداران رضا شاه هستند نيز به نقش تعيين کننده انگليس در به قدرت رسیدن رضا شاه اذعان دارند.