💠 از ماجراي فدک چه مي دانيم؟
موقعيت جغرافيايي فدک،
فدک دهکده اي در شمال مدينه بود که تا آن شهر دو يا سه روز راه فاصله داشت. اين دهکده در شرق خيبر و در حدود هشت فرسنگي آن واقع بود و ساکنانش همگي يهودي شمرده مي شدند. امروزه فاصله خيبر تا مدينه را حدود 120 يا 160 کيلومتر ذکر مي کنند.
فدک و رسول خدا (ص)
درسال هفتم هجرت، پيامبر خدا (ص) براي سرکوبي يهوديان خيبر که علاوه بر پناه دادن به يهوديان توطئه گر رانده شده، از مدينه به توطئه و تحريک قبايل مختلف عليه اسلام مشغول بودند، سپاهي به آن سمت گسيل داشت و پس از چند روز محاصره، دژهاي آن راتصرف کرد.
پس از پيروزي کامل سپاه اسلام - با آن که اختيار اموال و جان هاي شکست خوردگان همگي در دست پيامبر (ص) قرار داشت، رسول خدا (ص) با بزرگواري تمام، پيشنهاد آنان را پذيرفت و به آن ها اجازه داد نصف خيبر را در اختيار داشته باشند و نصف ديگر از آن مسلمانان باشد. بدين ترتيب، يهوديان در سرزمين خود باقي ماندند تا هر ساله نصف درآمد خيبر را به مدينه ارسال دارند.
با شنيدن خبر پيروزي سپاه اسلام، فدکيان که خود را همدست خيبريان مي ديدند، به هراس افتادند اما وقتي خبر برخورد بزرگوارانه پيامبر (ص) با خيبريان را شنيدند، شادمان شدند و از رسول خدا (ص) خواستند با آنان همانند خيبريان رفتار کند که پيامبر خدا (ص) اين درخواست را پذيرفت.
تفاوت فقهي حکم خيبر و فدک
ظاهرا رفتار رسول خدا درباره فدک و خيبر يکسان است ولي در واقع حکم فقهي اين دو سرزمين متفاوت است چون مناطقي که به دست مسلمانان تسخير مي شود، دو گونه است:
اول مکان هاي که با جنگ و نيروي نظامي گشوده مي شود: اين سرزمين ها که در اصطلاح 'مفتوح العنوة ' (گشوده شده با قهر و سلطه) خوانده مي شود، به منظور تقدير از تلاش جنگجويان مسلمان در اختيار مسلمانان قرار مي گيرد و رهبر جامعه اسلامي چگونگي تقسيم يا بهره برداري از آن را مشخص مي سازد که منطقه خيبر، جز دو دژ آن به نام هاي 'وطيح ' و 'سلالم' ،اين گونه بود.
دوم مکان هايي که با صلح گشوده مي شود. يعني مردم منطقه اي با امضاي پيمان صلح، خود را تسليم مي کنند و دروازه هاي شهر خود را به روي مسلمانان مي گشايند.
قرآن کريم اختيار اين نوع سرزمين ها را تنها به شخص رسول خدا (ص) سپرده است و ساير مسلمانان در آن هيچ حقي ندارند. فدک و دو دژ پيش گفته خيبر اين گونه فتح شد. بنابراين، مالکيت آن در اختيار شخص رسول خدا (ص) قرار گرفت.
طبري مورخ بزرگ مي گويد: فدک ملک خالص پيامبر خدا (ص) بود. زيرا مسلمانان آن را با سواره نظام و پياده نظام نگشودند.
ارزش اقتصادي فدک
درباره ارزش اقتصادي فدک بسيار سخن گفته اند. برخي از منابع شيعي درآمد ساليانه آن را بين 24 هزار تا 70 هزار دينار نوشته اند و برخي ديگر، نصف در آمد ساليانه آن را 24 هزار دينار نگاشته اند.
ابن ابي الحديد معتزلي نقل مي کند که ارزش درختان خرماي اين ناحيه برابر با ارزش درختان خرماي شهر کوفه در قرن هفتم بود.
به نظر مي رسد مي توان تا حدودي ارزش واقعي اقتصادي فدک را از يک گزارش تاريخي زمان خلافت عمربن خطاب فهميد. يعني وقتي خليفه دوم تصميم گرفت فدکيان يهودي را از شبه جزيره عربستان اخراج کند، دستور داد نصف فدک را که سهم آنان بود، از نظر زمين و درختان و ميوه ها قيمت گذاري کنند. کارشناسان ارزش آن را 50 هزار درهم تعيين کردند و عمر با پرداخت اين مبلغ به يهوديان فدک، آن ها را از عربستان بيرون راند.
(*پایگاه خبری_تحلیلی مشرق نیوز)
#فدک
@dghjkb