تحليل بازدارندگي در فرمايشات مقام معظم رهبري(مد ظله العالي)
دكتر محسن فلاح(استاديار و دكتري حقوق بين الملل)
بازدارندگي در فرمايشات مقام معظم رهبري را مي توان اين گونه تحليل نمود كه مجموعهای از اقدامات که برای پیشگیری از اقدام خصمانه دشمن صورت میگیرد.نظریه بازدارندگی بر این باور است که در شرایطی که هزینه پیشبینی شده برای یک تجاوز نظامی از منافع مورد نظر بیشتر باشد، تصمیم گیرندگان از توسل به جنگ خودداری میکنند. به عبارت بهتر، تا هنگامی که طرف مقابل قدرت وارد کردن ضربه را پس از دریافت ضربه نخست دارد، هیچ كشوري ریسک آغاز جنگ را نمیپذیرد.معمولا، در بازدارندگی، عمل متقابل یا تلافیجویانه نقش اساسی دارد. به عبارت دیگر بازدارندگی در صدد است تا با افزایش هزینه بر محاسبات استراتژیک رقیب تاثیر بگذارد. این تاثیر باید به گونهای باشد که اگر دشمن جنگ را آغاز کند، باید بهای بسیار سنگینی برای آن بپردازد.نظریه بازدارندگی اصالتاً بر این فرضیه استوار است که خردگرایی تصمیمگیرندگان و وجود بدیلهای مختلف برای پیشبرد اهداف سیاست خارجی موقعیت جدیدی را برای بازیگران اصلی نظام بینالمللی پدید آورده است. در این موقعیت جدید، چنانچه تهدید ارزشهای طرف مقابل به اندازه کافی بزرگ باشد بازیگری که قصد تهاجم و برهم زدن وضع موجود را دارد، برای حفظ بقای خود مجبور از بدیلهای دیگری به جای اقدام نظامی استفاده کند. نکته مهم اینکه بازدارندگی از نطر فیزیکی وضع دشمن را تغییر نمیدهد، بلکه از نظر روانی از تجاوز جلوگیری میکند. در تحليل پديده فوق
مي توان گفت برجام با اين متن و محتوا بزرگترين تهديد براي مقوله بازدارندگي مي باشد . دليل منطقي اين امر ان است كه از يك طرف برجام احساس رواني ترس از جنگ را براي طرف مقابل از بين برده است و ديگر آنكه جنگ را در چرخه نظام حقوق بين الملل قانوني خواهد كرد و نمونه بارز ان اتفاقاتي است كه براي ليبي افتاده است.به عنوان آخرین نکته باید گفت کشورهایی که داوطلبانه میپذیرند جزء ندارها باشند خود را در معرض نامعلوم بودن قرار میدهند و هیچ پشتوانه و تضمینی به عنوان استراتژی بقای خود ندارند. اگر حقوق برای انسانها و دولتها ضروری است،حق بقا نخستین و مهمترین حقوق به شمار میآید و ان هم در نظام بين الملل كنوني وابسته به عنصز بازدارندگي است و اين همان مطلبي است مقام معظم رهبري به صراحت بيان نمودند.((ایشان توانایی موشکی را یکی از نقاط قوت و زمینه ساز امنیت کشور دانستند و افزودند: در دوران جنگ تحمیلی بهدلیل آنکه ما سلاح دفاعی و توان موشکی نداشتیم، از شهرهای مرزی تا تهران شبانه روز، زیر آتش موشکی بودند اما اکنون با همت متخصصان جوان، ما به قدرت اول موشکی منطقه تبدیل شده ایم و دشمن می داند که اگر یک موشک بزند، با ده موشک پاسخ خواهد گرفت.))
@didehban313