در زیارات در مقابل قبور شهیدان راه خدا از جمله در مقابل قبر امام حسین(علیه السلام) مى گوئیم: سلام بر تو اى حسینى که وارث آدم، وارث نوح، وارث ابراهیم، و وارث موسى و عیسى و محمدى … که این ارثى است در جنبه هاى اعتقادى و اخلاقى و معنوى و روحانى .[۴۸]
شباهت امام حسین (علیه السلام) و حضرت ابراهیم(ع)
در اثر حصول معرفت، گاه این شناخت به مرحله عشق و محبت مى رسد که انسان همه چیز را در راه محبوب مى دهد چنان که در حالات حضرت ابراهیم (على نبینا وآله وعلیه السلام) آمده، آن حضرت ثروت هنگفتى داشت فرشته اى از فرشتگان آسمانى مامور امتحان وى شد؛[۴۹]ابراهیم (علیه السلام) به یک جلوه همه ثروت خود را مى بخشد، زیرا غیر از او کسى نمى بیند و اگر هم ببیند اعتبارى براى آن ها در نظر نمى گیرد.[۵۰]
لذا انسان ها مى توانند به این مقام برسند که ماسواى خدا را فداى پروردگار و خالق کنند و محبوب حقیقى را بر دیگران مقدم دارند؛ در سر سلسله این افراد انبیاء و ائمه (علیه السلام) جلوه و درخشندگى خاصى دارند، حالات آنها در قرآن و دیگر منابع نشان دهنده ایثار و گذشتن از همه چیز در راه محبوب است، زیرا عظمت او را درک کرده و غیر او را ناچیز تلّقى مى کردند به طور نمونه امتحانات و ابتلائات ابراهیم (على نبیّنا وآله وعلیه السلام) در انبیاء و واقعه کربلا و جانبازى حسین بن على (علیه السلام) در بین اولیاء و گذشتن او از همه چیز خود در حالى که شرایط براى صلح و رسیدن به مقامات دنیوى آماده بود زبانزد خاص و عام است.[۵۱]
اینگونه است که امام حسین علیه السلام در گفت و گو با عبداللَّه بن عبّاس فرمود: «…وَ اسْتَعْصَمْتُ بِالْکَلِمَهِ الّتی قالَها ابْراهیمُ الْخَلیلُ علیه السلام یَوْمَ أُلْقیَ فی النَّارِ: (حَسْبِی اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکیلُ) فَکانَتِ النَّارُ عَلَیْهِ بَرْداً وَسَلاماً؛». « هر گاه و احساس کنم امنیّت حرم در خطر مى افتد) به جاى دیگر خواهم رفت، و به سخن ابراهیم علیه السلام آنگاه که در آتش افکنده شد پناه مى برم که گفت: «حَسْبِىَ اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکِیلُ ؛ خدا مرا کافى است و او بهترین حامى من است». در نتیجه، آتش بر او سرد و سالم گردید».[۵۲]
امام حسین(علیه السلام) و دفاع از جایگاه رفیع امامت و ولایت
در فرازی از زیارت اربعین می خوانیم:« السَّلامُ عَلى وَلِىِّ اللَّهِ وَحَبیبِهِ؛ سلام بر ولىّ خدا و دوستدارش»[۵۳]، در این زمینه امام باقر علیه السلام در آن حدیث معروف فرمودند:؛ اسلام بر پنج پایه بنا شده است: نماز و زکات و حج و روزه و ولایت . زراره پرسید: کدام یک از همه مهمتر است؟ امام علیه السلام فرمود: ولایت ، زیرا ولایت کلید (موفّقیّت) بقیّه است و والى راهنماى انجام آنها».[۵۴]
منظور از ولایت چیست؟
عدّه اى معتقدند منظور از ولایت، محبّت و دوستى و عشق به اهل بیت علیهم السلام و توسّل به آن بزرگواران است؛ در حالى که منظور از ولایت در اینجا تشکیل حکومت است. یعنى یک مسلمان علاوه بر نماز و زکات و حج و روزه، باید حکومت [۵۵]اسلامى را پذیرا باشد.[۵۶] بنابراین، ولایت تنها عشق و علاقه و محبّت و توسّل نیست، بلکه به معناى پذیرش برنامه هاى حکومت اسلامى از سوى امامان معصوم یا پیامبران الهى علیهم السلام است. و لذا در طول تاریخ هر یک از پیامبران قدرت پیدا کردند تشکیل حکومت دادند. حضرت داوود، سلیمان، موسى علیهم السلام و رسول مکرم اسلام صلى الله علیه و آله از جمله آن بزرگوارانند. و اگر پیامبرانى چون حضرت ابراهیم و عیسى علیهما السلام دست به این کار بزرگ نزدند، فرصت یا امکانات کافى در اختیار نداشتند.[۵۷]
لذا امام حسین علیه السلام براى اینکه صرفاً به شهادت برسد به کربلا نیامد، بلکه در پى اهدافى از جمله تشکیل حکومت اسلامى [۵۸]عزم کربلا کرد؛ هر چند مى دانست در پایان شهید مى شود.[۵۹]
اخلاص و خدا محوری؛ رمز بقای انقلاب امام حسین (علیه السلام)
تفکر در فراز ابتدایی زیارت اربعین، پرده از واقعیتی به نام اخلاص و خدا محوری در نهضت حسینی پرده بر می گشاید؛لذا در زیارتنامه هاى مربوط به امام حسین علیه السلام از جمله زیارت وارث مى خوانیم:«اشْهَدُ انَّکَ قَدْ اقَمْتَ الصَّلاهَ، وَآتَیْتَ الزَّکاهَ، وَامَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ، وَنَهَیْتَ عَنْ الْمُنْکَرِ، وَاطَعْتَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ حَتّى اتیکَ الْیَقینُ ؛ شهادت مى دهم که تو (امام حسین علیه السلام) نماز را بپا داشتى، و زکات را پرداختى، و امر به معروف و نهى از منکر کردى، و تا هنگام شهادت از خدا و رسولش اطاعت کردى».[۶۰]،[۶۱]
لذا می توان دریافت عنصر نیّت و انگیزه الهى در قیام امام حسین علیه السلام بسیار ممتاز است. آن حضرت فقط و فقط براى رضاى خدا و احیاى دین حق دست به قیام زد و هرگز هیچ عنصر دنیوى و جاه طلبانه در قیام او دخالت نداشت؛ جاى جاى تاریخ کربلا گواه این مدّعاست. از این رو، امام علیه السلام در این نهضت همواره به وظیفه الهى خویش مى اندیشید و نتیج