🌹🌹بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ.
بنام خداوند بخشنده مهربان.
تقاضا کننده اى تقاضاى عذابى کرد که واقع شد. ۱ معارج.
تفسیر: شأنِ نزول آیه:
هنگامیکه پیامبر بزرگوار اسلام، حضرت امیرالمؤمنین را در روزِ غدیر خم به خلافت منصوب فرمودند و دربارهء ایشان فرمودند:
مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلاهُ:
هر که من مولى و ولى او هستم، على، مولى و ولى اوست، نعمان بن حارث فهرى خدمت پیامبر آمده، عرض کرد:
تو به ما دستور دادى شهادت به یگانگى خدا و اینکه تو فرستادهء او هستى دهیم، ما هم شهادت دادیم، آنگاه، دستور به جهاد، حج، روزه، نماز و زکات دادى، ما همهء اینها را نیز پذیرفتیم، اما به اینها راضى نشدى تا اینکه این جوان را به جانشینى خود منصوب کردى، و گفتى مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلاهُ؟!
آیا این سخنى است از ناحیهء خودت، یا از سوى خدا؟!
پیامبر فرمودند: قسم به خدائى که معبودى جز او نیست، این از ناحیهء خداست.
نعمان روى بر گرداند، در حالیکه مى گفت:
اللّهُمَّ إِنْ کانَ هذا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِکَ فَأَمْطِرْ عَلَیْنا حِجارَةً مِنَ السَّماءِ: خداوندا! اگر این سخن حق است و از ناحیهء تو، سنگى از آسمان بر ما بباران.
اینجا بود که سنگى از آسمان بر سرش فرود آمد و او را کشت، همین جا بود که آیهء سَأَلَ سائلُ بِعَذَاب وَاقِع، لِّلْکفِرِینَ لَیْس لَهُ دَافِعٌ. نازل گشت.
مجمع البیان، ج۱٠، ص ۳۵۲.
👈 سپس در آیات بعد تصریح می فرماید که این عذاب از طرف خداست و برای کافران است:
🌹لِّلْكَافِرِينَ لَيْسَ لَهُ دَافِعٌ.
(این عذاب) براى کافران است، و هیچکس نمى تواند آن را دفع کند. ۲
🌹مِّنَ اللَّهِ ذِي الْمَعَارِجِ.
از سوى خداوندى که صاحب فضائل و مواهب است. ۳ معارج.
👈 معارج، جمع مَعْرَج، به معنى پله یا جائى است که از آنجا صعود مى کنند.
و از آنجا که خداوند، مقامات و مواهب مختلفى دارد، که افراد با سلسله مراتب بسوى قرب خدا پیش مى روند، خداوند به، ذى المعارج توصیف شده است.
👈 سپس در وصف روز قیامت می فرماید:
🌹تَعْرُجُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ.
فرشتگان و روح (آن فرشته مقرب خداوند) بسوى او عروج مى کنند در روزى که مقدارش پنجاه هزار سال است. ۴ معارج.
تعبیر به پنجاه هزار سال، با آنچه در آیهء ۵ سورهء سجده آمده است که مقدار آنرا یک هزار سال تعیین مى نماید، منافاتى ندارد.
زیرا براساس روایات در قیامت، پنجاه موقف است، و هر موقف به اندازهء یک هزار سال طول مى کشد.
نورالثقلین، ج۵، ص۴۱۳.
👈 آیات کلام الله اشارهء اجمالی به این موقفها دارد که إن شاءالله بزودی خواهیم خواند.