💫تاملی در تجربه تثبیت نرخ ارز در سال ۱۳۷۴
▫️بخش دوم
با اجرای پیمان سپاری ۱۰۰ درصد، دیگر ارزی نبود که به بازار سیاه تزریق شود. لذا رکود کامل بر این بازار حاکم و کاهش قیمت ها آغاز شد.
حتی قیمت سکه طلا کاهشی شد...
قیمت انواع کالاها در بازار به طرز شگفت انگیزی کاهش مییافت: از خودرو تا لوازم یدکی آن، از لوازم خانگی یا حبوبات و گوشت و مرغ و تخم مرغ...
رهبر حکیم انقلاب اسلامی در دیدار شهریور ۷۴ خود با هیئت دولت وقت، از موفقیت سیاست تثبیت تمجید کردند: «تثبیت نرخ ارز و جلوگیری از قاچاق و مبارزهی جدّی با قاچاقچیان - چه قاچاق کالاها و چه قاچاق ارز- نیز تأثیر زیادی در زندگی مردم داشته است».
بهمن ماه ۷۴ مرحوم مرتضی محمدخان وزیر وقت اقتصاد در نامهای سری به آقای هاشمی نوشت که «علت اصلی تورم در کشور، نرخ ارز است و طی ۹ ماه اجرای سیاست تثبیت، دولت موفق به کنترل تورم شده است. اگر این سیاست ادامه یابد، سال آینده تورم نصف و رشد اقتصادی دو برابر خواهد شد».
این پیش بینی دقیق، فراتر از انتظار اتفاق افتاد. تورم ۴۹/۵ درصدی سال ۷۴ در سال ۷۵ به ۲۲ درصد کاهش یافت. رشد اقتصادی ۲/۶ درصدی نیز به ۵/۶ درصد افزایش یافت.
شرایط امروز، حتما با سال ۷۴ متفاوت است. هم پیچیدگی اجرای سیاست زیاد است؛ هم امکانات اجرای سیاست قابل مقایسه با آن دوره نیست. فناوریهای اطلاعات و ارتباطات، اشراف بر تراکنش های ریالی، روابط پیشرفته گمرکی و دهها ابزار دیگر که امروز در اختیار حاکمیت است، در آن زمان نبود.
البته امروز یک تفاوت خاص نیز با سال ۷۴ دارد. سال ۷۴ گوسفندچرانهای توئیتباز و بلاگرهای سیاسی و سیگنالفروشهای بورسی نبودند که به تایملان سرازیر شده و فکاهی بگویند اگر می شود دلار را ۳۰۰ تومان کرد، چرا ۱۰ تومان نکنیم!
نرخ ارز در کشور ما کاملا تابع اراده سیاسی است. همچنانکه سیاست تعدیل و افزایش نرخ ارز با اراده سیاسی انجام شد، همچنانکه سال ۱۴۰۱ ارز ۴۲۰۰ با اراده سیاسی حذف شد، همچنانکه ارز نیما در سال ۱۴۰۳ با اراده سیاسی حذف شد، سال ۷۴ نیز نرخ ارز با اراده سیاسی تثبیت شد.
این اراده سیاسی یا معطوف به منافع عمومی و معیشت مردم است، یا معطوف به منافع ذینفعان ارز گران.
در سالهای اخیر همه تلاش دلسوزان این بوده که جریانهای حاکم بر دولت و مجلس، این اصلاحات را به نفع مردم انجام دهند. بی پاسخ ماندن این مطالبه، دغدغهمندان را ناگزیر از کنش سیاسی کرده است.
سیدیاسر جبرائیلی
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline