🔰پرسش یکی از مخاطبین کانال
✅سلام مباحث و آثار مرحوم منذر را در كدام سطح ارزيابي مي كنيد؟
✅جواب:
نجفی :
برای جواب به این پرسش ، شما را ارجاع می دهم به مطلبی که چند ماه قبل در تلگرام به مناسبت سالگرد فوت مرحوم آقای منذر نوشتم لذا آن مطلب را در اینجا دوباره با هم بازخوانی می کنیم :
💎جریانشناسی تاریخی و بصیرت سیاسی : ضرورت ریشه یابی مجدد استعمار انگلیس در ایران
( بررسی خط تاریخی ضد انگلیسی یک مورخ به مناسبت فعال شدن جریانات انگلیسی اخیر )
✳️🔰این روزها سالگرد فوت دوست قدیمی یعنی مورخ پر تلاش مرحوم استاد علی ابوالحسنی منذر است ۰ نام ایشان با نام استاد و مرشدش مرحوم لنکرانی قرین است ۰
مرحوم شیخ حسین لنکرانی سرنخ جریانی است که میتواند برای دهه معاصر (علیرغم برخی اشکالات و شذوذات) درسهای خوبی داشته باشد. من خودم پنج سال آخرِ عمر مرحوم لنگرانی را درک کردم و ایشان را از نزدیک دیدم و این را یک فرصت خوب در تاریخ زندگی خودم تلقی می کنم. ایشان نزدیک 100 سال عمر داشت و پنج روز بعد از فوت امام خمینی(ره) یعنی در خرداد سال 1368 درگذشت۰
تاثیر خط تقابل با استعمار، غربزدگی و التقاط از نکات خوب این خط تاریخی است که البته با ادبیات خاص خودش عجین است.
✳️🔰✳️ مبارزه با «وهابیت»، «کسرویگری»، «بهاییگری» از دیگر خصلتهای مرحوم لنکرانی است که در مقدمهای که بر کتاب «خاطرات مستر همفر» نوشته کاملاً پیداست. در آثار استاد ابوالحسنی هم نقد «بهاییت»، «تاریخنگاری سکولار»، «وهابیمآبی» و «استعمارشناسی» دیده میشود. اصولاً «جریانشناسی تاریخی» و «بصیرت سیاسی» از اشتراکات و پیوندهای مرحوم لنکرانی و استاد ابوالحسنی است.
خط ضد انگلیسی و ضد استعماری در آثار آقای منذر، از کتاب «جنگهای ایران و روس» فراتر رفته و به یک «جریانشناسی» خیلی خوب و بیان «خط موازنه منفی در تاریخ ایران» تبدیل شده است. ایشان از «عباس میرزا» و «قائم مقام فراهانی» به «امیر کبیر» رسیده و از آنجا تا «میرزای شیرازی» و «شیخ فضلالله» و «جریان مشروعه» پیش میآید. البته بحث را تا حدودی به «شهید مدرس» و «نهضت نفت» و حتی دکتر مصدق و تا «امام خمینی(ره)» هم میرساند. به نظر من در ریشهیابی جریانشناسی موازنه منفی ایشان، که از «جنگهای ایران و روس» و «مجاهدات فقها» شروع شده، ایشان بیش از موازنه منفی، اساساً خط خدمت را از خیانت جدا میکند. یعنی این بحث تاریخی ضد استعماری ایشان در کنار موازنه منفی، تبدیل به یک «جریانشناسی تاریخی» شفاف و قوی شده و نوشتههای ایشان را فارغ از ادبیات خاص دهه 60، در دهه چهارم انقلاب خواندنی کرده و میتواند در ریشه یابی و فهم وقایع امروز به ما کمک کند.
✳️🔰✳️ دومین تاثیر در بحث «ضدیت با استعمار» و جنبه «ضد انگلیسی بودن» این خط تاریخی است. این در نگاه مرحوم لنکرانی و مرحوم ابوالحسنی به صورت یک اصل جدی قابل پژوهش است ؛ وقتی آقای ابوالحسنی درباره «شیخ فضلالله نوری»، «گاندی»، «محمد مسعود» یا دیگران مینویسد، به نظر میآید نخِ تسبیح از نظر ایشان، بحث ضد انگلیسی و ضد استعماری اینهاست. در «نهضت تنباکو» و انحراف «مشروطه» هم به اقدامات انگلستان توجه خوبی داشت و از این منظر هم نوشته هایش خواندنی و قابل استفاده است۰
فواید آشنایی نسل حاضر با استعمار انگلیس این است که تاریخ استعمار انگلیس کم رنگ شده و نسل امروز ما، بیشتر ضد آمریکایی شده است و شاید خیلی نقش انگلیس را مهم نمیبیند؛ چون در کشور ما، استعمار بعد از کوتای 28 مرداد از «انگلیس» به «آمریکا» منتقل شد. اما آقای لنکرانی حیله های سیاست انگلیس را از نزدیک خوب لمس کرده بود؛ قرارداد «وثوقالدوله» و سلطنت پهلوی و مسائل دیگر را از نزدیک دیده بود۰
✳️🔰✳️ من مطالعه آثار آقای ابوالحسنی را به علاقمندان تاریخ سفارش میکنم چون تاکید این کتب بر استعمار انگلیس این نکته مثبت را دارد که شناخت جریان استعمار در کشور ما را عمیق تر می نماید ؛ مطلب حساسی که امروز خیلی سطحی شده و یا اصلا دیده نمی شود. هر چند به نظر می رسد این توجه بایستی در دهه چهارم «انقلاب اسلامی» خیلی عمیقتر میشد، ولی این بحث خیلی مورد توجه واقع نگشت و حتی گاه به دعواهای جناحهای سیاسی تبدیل گشت در حالی که شناخت استعمار، مسئله بسیار مهم و عمیقی ملی است که نیاز همیشگی ملل مشرق زمین و بخصوص کشورهای اسلامی است۰ نوشتههای استاد منذر میتواند شباهت «استعمار انگلیس» و «آمریکا» و تفاوتش را بخوبی نشان بدهد ؛ چون این دو استعمار کهنه و نو تفاوتهای زیادی با هم دارند.و این شناخت نیاز جدی تحلیل گران با بصیرت امروز ما می باشد ۰ من هر چند نگاهم به تاریخ معاصر با استاد ابوالحسنی اشتراکات زیادی دارد ولی زاویه بررسیم با ایشان متفاوت است ؛ با این وجود خواندن آثار تاریخی استاد را به دوستان جوان در یک سیر مطالعاتی عمیق و ممتد توصیه می نمایم ۰
https://eitaa.com/drmousanajafi