پوزش‌طلبی رئیس رسانه ملی و لوازم و پیامدهای آن
پرویز امینی نوشت:
🔻 در پی سخنان نسنجیده و سخیف یکی از میهمانان برنامه زاویه در شبکه چهار، علی‌رغم اعلام موضع منفی و شفاف تولیدکنندگان این برنامه نسبت به گوینده این سخن حین و بعد از پخش برنامه، رییس صداوسیما از رئیس‌جمهور عذرخواهی کرد و گوشزد کرد که با قصور و تقصیر در بروز این خطا نیز، برخورد قاطع خواهد کرد. در این باره چند نکته قابل‌توجه وجود دارد:
🔻 نکته نخست این است که این اقدام جناب عسگری به عنوان عالی‌ترین مقام سازمان صداوسیما مصداق ضرب‌المثل «گنه کرد در بلخ آهنگری | به شوشتر زدند گردن مسگری» است که طبیعتا و کاملا بلاوجه بود. حداکثر انتظار از رئیس سازمان صداوسیما در این باره، اعلام موضع مخالفت با سخنان آن فرد بود نه عذرخواهی!
🔻 نکته دوم تفاوت بین مخالفت کردن با یک مسئله و پوزش‌طلبی نسبت به آن است. در مقام مخالفت، افراد یا گروه‌ها یا نهادها بر اساس مانیفست فکری و اخلاقی خود نسبت خویش را با مسائل روشن می‌کنند. اما پوزش‌طلبی حاکی از این است که افراد به نوعی خود را در شکل گرفتن آن مسئله، قاصر یا صاحب قصور می‌دانند. به این معنا، موضع عذرخواهی رئیس سازمان، دانسته یا نادانسته پای او در بروز این خطا به میان می‌کشد و وعده برخورد قاطع با قصور و تقصیر مشمول برخورد جناب عسکری با خود نیز می‌شود.
🔻 نکته سوم بدعت‌گذاری‌ای است که در این اظهارات جناب عسگری وجود دارد. این سخن؛ اگر گوینده بخواهد به لوازمش پایبند باشد، یا به دروتخته‌کردن گفتگوهای آزاد و زنده دانشوران درباره حمکرانی و حکمرانان ختم خواهد شد چون هیچ تضمینی برای عدم لغزش کلام حاضران در گفتگوهای زنده نمی‌توان داد. یا باز شدن باب عذرخواهی‌های مکرر رئیس رسانه ملی از صدر تا ذیل حکمرانان کشور در پی هر گفتگویی و خطای سهوی یا عمدیِ کلامی و گفتاریِ طرفین بحث خواهد شد که هردوی این پیامدها، نامعقول و ناشدنی و نتیجه طبیعی این بدعت است.
🔻 نکته چهارم، بحث اصیل بودن یا ابزاری بودن امور اخلاقی است. اگر نارواگویی یک خطای عام اخلاقی است، ارتکاب این خطا، رئیس‌جمهور و غیررئیس‌جمهور نمی‌شناسد و دست‌کم برای همگان به یک سطح باید محکوم باشد. اگر این خطا را شهروندی مثل کارشناس برنامه زوایه کرد و براساس آن رئیس صداوسیما موظف شد به لحاظ اخلاقی از رئیس‌جمهور عذرخواهی کند، به همین نسبت، نارواگویی‌های رئیس‌جمهور نسبت به سایر سطوح حکمرانی و شهروندان نیز که در این دوره، کم نبوده است و از طریق رادیو و تلویزیون منتشر شده است، نیز باید جناب عسگری را به عذرخواهی از مردم موظف کند. مگر این که اخلاق و هنجارهای اخلاقی، عام نباشد و بنا به جایگاه افراد در قدرت رتبه‌بندی بشود که در این فرض، اخلاق به شکل اصیل آن بلاموضوع و تابع قدرت سیاسی خواهد شد.
🔻 نکته پنجم، بحث توازن «آزادی و قدرت» است. طبیعی است کسانی که قدرت بیشتری دارند باید آزادی کمتر و کسانی که قدرت کمتر دارند، باید آزادی بیشتری داشته باشند تا توازن بین قدرت و آزادی به بالانس رابطه بین حکمرانان و شهروندان منجر شود. آزادیِ بیشتر شهروندان، چه در مقام آزادی بیان و پس از بیان، به مثابه سنگری برای مصونیت شهروندان از تعرض حکمرانان و راهی برای مسئولیت‌پذیر و پاسخگو کردن آنهاست. بنابراین شهروندان ابزاری جز سخن گفتن شفاهی و مکتوب برای اظهار آزادی بیان خود ندارند و اگر حرف نسنجیده شهروندان نسبت به صاحبان قدرت مستوجب عذرخواهی عالی‌ترین مقام رسمی رسانه‌ای باشد که این سخن در خلال گفتگویی در آنجا بیان شده است، رئیس رسانه ملی به طریق اولی و شبانه‌روز باید از اظهارات نسنجیده و فراوان رئیس‌جمهور نسبت به دیگران، اعم از سایر حکمرانان و نیز شهروندان، عذرخواهی و پوزش‌طلبی کند تا تعادل بین آزادی شهروندان و قدرت حکمرانان محفوظ بماند.
@Drsalaam