سلمان فارسی گوید رسول خدا صلی اللّه علیه وآله فرمود:
من شهر علم هستم و علی صلوات الله علیه درب آن است. همان موقع خوارج شنیدند به علی صلوات الله علیه حسادت کردند،ده نفر از سران خوارج را جمع کرد و گفتند هرکدام یک سوال واحد بپرسیم و ببینیم چگونه جواب می دهد اگر جواب واحد داد،می فهمیم که علم ندارد.
یکی از آنها آمد پرسید یا علی! علم بهتر است یا ثروت؟
فرمود: علم بهتر است
گفت:به چه دلیل علم برتر است؟
فرمود:زیرا علم میراث انبیاست و مال و ثروت میراث قارون و فرعون و هامان و عاد و شداد است.
آن مرد نزد یارانش آمد و خبر داد
کسی دیگر آمد گفت علم بهتر است یا ثروت؟
فرمود: علم بهتر است
گفت:به چه دلیل علم برتر است؟
فرمود:زیرا علم تو را حفظ میکند،ولی مال و ثروت را تو مجبوری که حفظ کنی
آن مرد نزد یارانش آمد و خبر داد
نفر سوم آمد پرسید علم بهتر است یا ثروت؟
فرمود: علم بهتر است
گفت:به چه دلیل علم برتر است؟
فرمود:زیرا برای شخص عالم دوستان بسیاری است،ولی برای ثروتمند دشمنان بسیار
آن مرد نزد رفقایش برگشت و جواب حضرت را گفت
نفر چهارم آمد پرسید علم بهتر است یا ثروت؟
فرمود: علم بهتر است
گفت:به چه دلیل علم برتر است؟
فرمود: زیرا اگر از مال انفاق کنی کم میشود؛ ولی اگر از علم انفاق کنی و آن را به دیگران بیاموزی بر آن افزوده میشود
آن شخص برگشت نزد رفقایش خبر داد
نفر پنجم آمد پرسید علم بهتر است یا ثروت؟
فرمود: علم بهتر است
گفت:به چه دلیل علم برتر است؟
فرمود: زیرا مردم شخص پولدار و ثروتمند را بخیل میدانند،ولی از عالم و دانشمند به بزرگی و عظمت یاد میکنند
آن مرد هم برگشت نزد رفقایش و جواب حضرت را اعلام کرد
نفر ششم آمد پرسید علم بهتر است یا ثروت؟
فرمود: علم بهتر است
گفت:به چه دلیل علم برتر است؟
فرمود: زیرا ممکن است مال را دزد ببرد،اما ترس و وحشتی از دستبرد به علم وجود ندارد
آن مرد هم برگشت و جواب حضرت را به رفقایش گفت.
نفر هفتم برخواست و آمد پرسید علم بهتر است یا ثروت؟
فرمود: علم بهتر است
گفت:به چه دلیل علم برتر است؟
فرمود: زیرا مال به مرور زمان کهنه میشود،اما علم هرچه زمان بر آن بگذرد،پوسیده نخواهد شد
آن مرد نزد یارانش آمد و خبر داد
نفر هشتم برخواست آمد پرسید علم بهتر است یا ثروت؟
فرمود:علم بهتر است
پرسید به چه دلیل؟
فرمود:چون صاحب مال روز قیامت او را حساب و کتاب می کنند بر علیه او ولی صاحب علم روز قیامت برادران خود را شفاعت می کند
آن مرد نزد یارانش آمد و خبر داد
نفر نهم برخواست آمد پرسید : علم بهتر است یا مال؟
فرمود:بلکه علم
گفت:به چه دلیل علم برتر است؟
فرمود: زیرا مال و ثروت انسان را سنگدل میکند،اما علم موجب نورانی شدن قلب انسان میشود
آن مرد نزد یارانش آمد و خبر داد
و نفر دهم آمد پرسید علم بهتر است یا ثروت؟
فرمود: علم بهتر است
گفت:به چه دلیل علم برتر است؟
فرمود: زیرا ثروتمندان تکبر دارند،تا آنجا که گاه ادعای خدایی میکنند،اما صاحبان علم همواره فروتن و متواضعاند
آن مرد هم برگشت و خبر داد،همه گفتند خدا و رسول او صلی اللّه علیه وآله راست گفته اند که بی شک علی صلوات الله علیه باب همه علوم است
امیرالمومنین صلوات الله علیه فرمود:اگر تمام مردم دنیا همین یک سؤال را از من میپرسیدند تا زمانی که زنده بودم خسته نمی شدم و ،به هر کدام پاسخ متفاوتی میدادم.تا آخر روزگاران بخاطر فضل خدا بر ما.
کشکول بحرانی ۱/۵۶ چاپ المکتبة الحیدریة